نام کتاب : تفسيراحسنالحديث نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 227
هُمْ لِلْکُفْرِ یَوْمَئِذٍ
أَقْرَبُ مِنْهُمْ لِلْإِیمانِ یَقُولُونَ بِأَفْواهِهِمْ ما لَیْسَ فِی
قُلُوبِهِمْ وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِما یَکْتُمُونَ. اینها با این عمل
بکفر نزدیکتر شدند، ظاهرا منظورشان از برگشتن آن بود که اسلام شکست خورده و
ریشه کن گردد، خدا باین فکر که مخفی میداشتند آگاه است. 168- الَّذِینَ قالُوا لِإِخْوانِهِمْ وَ قَعَدُوا لَوْ أَطاعُونا ما قُتِلُوا. این
سمپاشی منافقان بعد از واقعه «احد» بود، مراد از «اخوانهم» برادران نسبی
منافقان است که مؤمن بودند و یا منظور، خویشی و هم قبیله بودن است مثل: وَ إِلی مَدْیَنَ أَخاهُمْ شُعَیْباً- إِذْ قالَ لَهُمْ أَخُوهُمْ لُوطٌ در جواب این اشکال که میگفتند: اگر
سخن ما را قبول میکردند مقتول نمیشدند، آمده: قُلْ فَادْرَؤُا عَنْ
أَنْفُسِکُمُ الْمَوْتَ إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ یعنی: اگر میتوانید با
این وسیله جلو مرگ را بگیرید از مردن خود نیز جلوگیری کنید با آنکه مرگ شما
بالاخره خواهد آمد. 169- وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْواتاً بَلْ أَحْیاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ. این
آیه جواب دومی است به سخن منافقان که شهدا را نمیشود مرده دانست، خطاب در
«لا تحسبن» به رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله است که منافقان لیاقت آن
خطاب را ندارند. یعنی آنها که در راه خدا کشته شدند ضرر و زیانی ندیدند که
منافقان بگویند: لَوْ أَطاعُونا ما قُتِلُوا بلکه آنها به مقامی بس ارجمند
رسیدند، آنها زندهها هستند، و در جوار خدا که در رضای او کشته شدهاند
روزی داده میشوند این آیات و آیات بعدی به حیات برزخی دلالت صریح دارند که
در سوره بقره ذیل آیه 154 بَلْ أَحْیاءٌ وَ لکِنْ لا تَشْعُرُونَ مشروحا
گفته شده، در اینجا نیز در «نکتهها» توضیحی خواهیم داد. 170- فَرِحِینَ بِما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ یَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِینَ لَمْ یَلْحَقُوا
نام کتاب : تفسيراحسنالحديث نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 227