نام کتاب : تفسيراحسنالحديث نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 210
153- إِذْ تُصْعِدُونَ وَ لا تَلْوُونَ عَلی أَحَدٍ
وَ الرَّسُولُ یَدْعُوکُمْ فِی أُخْراکُمْ «تصعدون» بقرینه جمله بعدی به
معنی فرار کردن است یعنی یاد کنید وقتی که فرار میکردید و به کسی توجه
نمیکردید، پیامبر در آخرین قسمت فرار کنندگان (یا در آخرین دسته که مقاومت
میکردند) شما را بطرف خود میخواند. نقل است که آن حضرت فریاد میکشید «ارجعوا الی عباد اللَّه ارجعوا الی انا رسول اللَّه» ظاهرا
این فرار بدون توجه به دیگری، آن گاه بود که از پشت سر مورد حمله قرار
گرفتند و یا آن وقت که بعضی فریاد کشیدند: محمّد صلّی اللَّه علیه و آله
کشته شد فَأَثابَکُمْ غَمًّا بِغَمٍّ لِکَیْلا تَحْزَنُوا عَلی ما فاتَکُمْ
وَ لا ما أَصابَکُمْ. میشود گفت: «فاء» فقط برای ترتیب است نه نتیجه و
میشود گفت: نتیجه وَ لَقَدْ عَفا است، مراد از «غما» اندوه ندامت بر
مخالفت رسول خدا و بر فرار از جنگ، و مراد از «بغم» غصه فوت غلبه و غصه
کشتگان و زخمیان است ما فاتَکُمْ پیروزی و غنیمت بود که از دست رفت ما
أَصابَکُمْ کشته شدن و زخمی شدن است که وارد گردید، یعنی: پس از آن همه
هزیمت خدا از فضل خود غصه ندامت را بعوض غصّه فوت نصرت به شما داد تا بر
پیروزی از دست رفته و بر قتل و زخم پیش آمده محزون نباشید. معلوم است که
اندوه اول که از شکست و کشتگان داشتند مذموم و اندوه دوم پسندیده بود [1]
وَ اللَّهُ خَبِیرٌ بِما تَعْمَلُونَ حاکی است که در کوه بطرف آن حضرت
برگشته و مستحق رحمت شدهاند و در واقع توبه کردهاند. 154- ثُمَّ
أَنْزَلَ عَلَیْکُمْ مِنْ بَعْدِ الْغَمِّ أَمَنَةً نُعاساً یَغْشی
طائِفَةً مِنْکُمْ خواب سبب آرامش باطن و غفلت از اندوه است آنکه قلبش
مضطرب است خوابش نمیبرد، آنکه خوابش مستولی شد بآرامش رسیده است، صریح آیه
است که[1] مطالب فوق از المیزان اقتباس شده است.
نام کتاب : تفسيراحسنالحديث نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 210