نام کتاب : تفسيراحسنالحديث نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 16
حال آنکه این آیه یکی از متشابهات است و دلالت بر
تحولات طبیعی هزار ساله دارد که بر ما پوشیده است و میگوید «امر تدبیر»
بسوی خدا باز میگردد نه «دین». دیگری: آنکه میخواهند تأویل و مصداق
خارجی آن را بدست آورند، حال آنکه جز خدا کسی تأویل متشابه را نمیداند، پس
طلب کردن چیزی که انسان شایستگی دانستن آن را ندارد، قطع نظر از اینکه رنج
بیهوده است گمراه کننده نیز هست چنان که مثلا در روایات از تفکّر در ذات
خدا نهی شده است زیرا ما قدرت درک حقیقت ذات خدای سبحان را نداریم. ناگفته
نماند: جمله وَ ما یَعْلَمُ تَأْوِیلَهُ إِلَّا اللَّهُ صریح است در اینکه
تأویل متشابه را فقط خدا میداند، آنها که میگویند: میتوانیم با برگشت
دادن متشابهات به محکمات، متشابهات را بدانیم بر خلاف آیه سخن گفتهاند. باز
ناگفته نماند: مراد از تأویل، کیفیّت وقوع خارجی آیات متشابه است، پس
تشابه در مفهوم و معنی نیست در بسیاری از آیات متشابه، مفهوم کاملا روشن
است امّا کیفیّت خارجی مفهوم و روشن نیست و متشابه است مثلا در وَ
یَسْئَلُونَکَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّی وَ ما
أُوتِیتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِیلًا اسراء/ 85 فقط کیفیت خارجی بر
ما متشابه است نه مفهوم کلمات و نه مراد از آنها، رجوع شود به نکتهها. اینکه
گفته شد: تأویل متشابه را فقط خدا میداند، بدان معنی نیست که ما درباره
متشابهات تحقیق نکنیم، بحکم کریمه کِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَیْکَ مُبارَکٌ
لِیَدَّبَّرُوا آیاتِهِ ص/ 29 تدبّر و تحقیق در جمیع آیات قرآن لازم است
شاید در اثر تحقیق و تدبّر، بسیاری از آیات که متشابه بنظر میآیند، محکم
از آب در آیند و انگهی آیات متشابه همه عقیدتیاند و از این لحاظ کاملا
مفید و منشأ اثر میباشند، مثلا ما حقیقت فِیها یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ
حَکِیمٍ دخان/ 4 را نمیدانیم زیرا متشابه است، امّا میدانیم
نام کتاب : تفسيراحسنالحديث نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 16