نام کتاب : تفسيراحسنالحديث نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 15
بِالْقِسْطاسِ
الْمُسْتَقِیمِ ذلِکَ خَیْرٌ وَ أَحْسَنُ تَأْوِیلًا اسراء/ 35 یعنی عاقبت
و نتیجه تمام دادن پیمانه و سنجیدن با ترازوی صحیح، خوب است. و گاهی
وجود خارجی و پیاده شدن یک خبر، تأویل نامیده شده است، مثلا یوسف علیه
السّلام در خواب دید یازده ستاره و آفتاب و ماه بر او سجده میکنند، پس از
سالها که در مصر به حکومت رسید، پدر و مادر و برادرانش به مصر آمدند و در
پیش او خضوع کردند، یوسف گفت: یا أَبَتِ هذا تَأْوِیلُ رُءْیایَ مِنْ
قَبْلُ یوسف/ 100 پس مراد از تأویل در اینجا مصداق خارجی خبر است. و
گاهی علّت و سبب یک عمل تأویل آنست. در قضیه موسی علیه السّلام و آن مرد
عالم میخوانیم که مرد عالم کشتی را سوراخ کرد، طفل را کشت، دیوار یتیمان
را مرمّت کرد، موسی علیه السّلام بهر سه عمل که علّت آنها را نمیدانست
اعتراض نمود، مرد عالم پس از بیان علل کارهای خود، فرمود: ذلِکَ تَأْوِیلُ
ما لَمْ تَسْطِعْ عَلَیْهِ صَبْراً کهف/ 82. در آیه وَ یُعَلِّمُکَ مِنْ
تَأْوِیلِ الْأَحادِیثِ یوسف/ 6، مراد از تأویل، برگشت دادن است یعنی خدا
ترا تعلیم میدهد که بتوانی خبرها را بوقوع خارجی آنها برگشت بدهی، چنان که
یوسف، خواب پادشاه مصر و خواب آن دو نفر زندانی را بوقوع خارجی آنها
برگردانید و جواب گفت و همانطور هم واقع گردید. مراد از تأویل در آیه مورد
تفسیر، وقوع خارجی آیات متشابه است. آیه شریفه میگوید: اشخاص منحرف و
بیمار دل بدو نظر بآیات متشابه روی میآورند: یکی برای فتنه انگیزی و اضلال
مردم، مثلا بعضی از رهبران کفّار میگویند: آیه یُدَبِّرُ الْأَمْرَ مِنَ
السَّماءِ إِلَی الْأَرْضِ ثُمَّ یَعْرُجُ إِلَیْهِ فِی یَوْمٍ کانَ
مِقْدارُهُ أَلْفَ سَنَةٍ مِمَّا تَعُدُّونَ سجده/ 5، مضمونش آن است که مدت
هر دین هزار سال است، سپس آن دین بسوی خدا باز میگردد و دین دیگری
میآید، علی هذا مدت دین اسلام (نعوذ باللّه) تمام شده است.
نام کتاب : تفسيراحسنالحديث نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 15