نام کتاب : تفسيراحسنالحديث نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 103
یهودی:
کسی که در دین یهود باشد، هود در اصل بمعنی رجوع و توبه است ولی ظاهرا آن
از «یهودیّه» و آن قسمتی از فلسطین است که یهود بعد از مراجعت از اسیری
(بابل) در آن سکونت گزیدند (قاموس کتاب مقدس). حنیف: مایل بحق. مراد از آن در اینجا موحّد است، حنف (بر وزن عمل) در اصل بمعنی میل بداخل است که از آن میل بحق اراده شده، بعکس. جنف. اولی: نزدیکتر. سزاوارتر. آن اسم تفضیل از «ولی» است. تلبسون: لبس (بفتح- ل) بمعنی خلط و مشتبه کردن است (بقره/ 42).
شرحها
پس از آنکه سرگذشت مریم و عیسی روشن گردید و عیسویان از مباهله
درماندند، در این آیات اوّلا اهل کتاب بتوحید عبادت و توحید حکومت که خاصّ
خداست خوانده شدهاند، جامعهای که در آن فقط بخدا عبادت میشود و از
دستورهای او پیروی میگردد. ثانیا: اینکه اهل کتاب برای حق بودن خود
میگفتند: ابراهیم یهودی یا نصرانی بود، روشن شده: پیدایش یهودیّت و
نصرانیّت پس از نزول تورات و انجیل بود حال آنکه ابراهیم پیش از آن دو بوده
است در اینصورت ابراهیم یهودی و نصرانی نبوده، او فقط یک مسلمان موحّد و
عاری از هر گونه شرک بوده است، در مقام انصاف، نزدیکترین کس بابراهیم آنان
بودند که از توحید او پیروی کردند و نیز این پیامبر و پیروان او هستند که
راه ابراهیم میروند، نه شما که نه توحید خالص دارید و نه از فرمان خدا
اطاعت میکنید، ثالثا: در این آیات دانشمندان اهل کتاب را مخاطب قرار داده
که حقائق را انکار نکنند و مردم را باشتباه نیاندازند. پس دو تا یا أَهْلَ
الْکِتابِ در اوّل خطاب بعموم اهل کتاب
نام کتاب : تفسيراحسنالحديث نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 103