ج: مبلغ مذكور و فرش تهيّه شده در فرض سؤال خمس ندارد.

س 921: تعدادى از اشخاص اقدام به تأسيس مدرسۀ خصوصى (غير انتفاعى) كرده‌اند و بعد از استفاده از سرمايۀ كمى كه اعضا داشتند، هيئت مؤسّس تصميم گرفت براى تأمين مخارج آن از بانك وام بگيرد و همچنين مقرر نمود كه براى تكميل سرمايه و پرداخت اقساط بانك، هر يك از اعضا مبلغى را به طور ماهيانه بپردازد. اين مؤسسه هنوز به مرحله سود دهى نرسيده است، آيا به مبلغى كه اعضا ماهيانه مى‌پردازند، خمس تعلق مى‌گيرد؟ آيا مجموع سرمايه كه همان قيمت مؤسسه است، خمس دارد؟ ج: بر هر يك از اعضا واجب است خمس سهم ماهانه خود را كه به عنوان سرمايۀ شركت مى‌پردازند، و همچنين خمس آنچه را كه در ابتدا به عنوان سهم مشاركت در تأسيس مدرسه داده‌اند، پرداخت نمايند، و پس از آنكه هر يك از اعضا خمس سهم خود از سرمايه شركت را پرداخت نمود، ديگر مجموع سرمايه دوباره خمس ندارد.

س 922: جايى كه در آن كار مى‌كنم، چند سال است مبلغى به من بدهكار است كه تا كنون آن را نپرداخته است، آيا به اين مبلغ به مجرّد دريافت آن خمس تعلق مى‌گيرد يا اينكه بايد يك سال بر آن بگذرد؟ ج: مبالغى كه طلب داريد اگر بابت اجرت كار باشد و سر سال خمسى قابل دريافت نباشد، جزء درآمد سالِ دريافت آن محسوب مى‌شود، كه اگر در همان سالِ دريافت در مئونه مصرف شود، خمس ندارد.

س 923: آيا ملاك عدم وجوب خمس در مئونه استفاده از آن در طول سال است يا اينكه نياز به آن در طى سال كافى است، هر چند موردى براى استفاده از آن پيش نيايد؟ ج: ملاك در امثال لباس و فرش و مانند آن از چيزهايى كه هنگام استفاده، عين آنها باقى مى‌ماند، نياز به آنها است. ولى معيار در احتياجات مصرفى روزانۀ زندگى مانند برنج و روغن و غيره، مصرف است كه هر چه از مصرف سالانۀ آنها زياد بيايد، خمس دارد.

س 924: شخصى براى آسايش و رفع نيازهاى خانواده‌اش اقدام به خريد ماشينى با مال غير مخمّس و سودى كه در وسط سال به دست آمده، نموده است، آيا پرداخت خمس آن بر او واجب است؟ در صورتى كه ماشين را براى انجام امور مربوط به كارش و يا به هر دو منظور خريده باشد، چه حكمى دارد؟ ج: ماشين اگر براى انجام امور مربوط به كار و كسب او باشد، حكم ابزار كار را در وجوب خمس دارد، ولى اگر براى رفع نيازهاى زندگى و جزء احتياجات مناسب با شأن عرفى او باشد، خمس ندارد. البتّه اگر به پول خريد آن خمس تعلق گرفته بايد پرداخت شود.

دست گردان، مصالحه و مخلوط شدن خمس با غير آن

س 925: افرادى هستند كه خمس بر آنها واجب است، ولى تا كنون آن را نپرداخته‌اند و در حال حاضر هم توانايى پرداخت آن را ندارند و يا بر آنها بسيار دشوار است، حكم آنان در اين باره چيست؟ ج: مجرد عدم توانائى يا دشوارى پرداخت خمس موجب برائت ذمّه و سقوط تكليف