س 1730: شخصى در وصيتنامه‌اش نوشته است كه همه اموال غير منقول او متعلّق به يكى از فرزندانش باشد به اين شرط كه تا زمانى كه زنده است هر سال مقدارى برنج در برابر آن اموال به او و خانواده‌اش بدهد، سپس بعد از گذشت يك سال همه آن اموال را به او بخشيد، آيا اين وصيت به علت تقدّم همچنان اعتبار دارد و در نتيجه در ثلث آن صحيح است و باقيمانده اموال بعد از موت او به همه ورثه به ارث مى‌رسد؟ يا آنكه وصيت با تحقّق هبه بعد از آن باطل مى‌شود؟ (قابل ذكر است كه اموال مزبور در اختيار و تحت تصرف موهوب له هستند.) ج: اگر هبه كه بعد از وصيت صورت گرفته با قبض و استيلاء بر مالِ هبه شده در زمان حيات هبه‌كننده و با اذن او محقق و قطعى شده باشد، وصيت كه قبل از هبه صورت گرفته است، باطل مى‌گردد زيرا هبه، رجوع از وصيت محسوب مى‌شود، در نتيجه مال هبه شده، ملك فرزند است و بقيه ورثه در آن حقّى ندارند و در غير اين صورت تا زمانى كه عدول موصى از وصيت احراز نشده باشد، وصيت اعتبار دارد.

س 1731: آيا جايز است وارثى كه سهم خود را از ارث پدرش به دو برادر خود بخشيده است، بعد از چند سال آن را از آنان مطالبه كند؟ و اگر آن دو از بازگرداندن سهم او خوددارى كنند، مسأله چه حكمى دارد؟ ج: اگر بعد از آنكه هبه با قبض و اقباض محقق شده، بخواهد از هبه خود رجوع كند، چنين حقّى را ندارد، ولى اگر رجوع او قبل از قبض و اقباض باشد، صحيح و بلا اشكال است.

س 1732: يكى از برادرانم با رضايت، سهم خود را از ارث به من بخشيد، ولى بعد از مدتى قبل از آنكه ارث بين ورثه تقسيم شود از هبه خود رجوع كرد، مسأله چه حكمى دارد؟ ج: اگر قبل از تحويل سهم الارث خود به شما از هبه رجوع كند، صحيح است و شما حقّى در آنچه كه به شما هبه كرده است نداريد، ولى اگر بعد از آنكه آن را قبض كرديد از هبه خود رجوع كند، اثرى ندارد و او در آنچه به شما بخشيده است حقّى ندارد.

س 1733: زنى زمين مزروعى خود را به شخصى بخشيده است تا بعد از موتش به نيابت از او فريضه حج را بجا آورد، به اين گمان كه حج بر او واجب شده است، ولى اقوام او با وى موافق نيستند. سپس براى بار دوم زمين را به يكى از نوه‌هاى خود هبه نمود و يك هفته بعد از هبه دوم فوت كرد، آيا هبه اول صحيح است يا هبه دوم؟ موهوب له اوّل، نسبت به انجام فريضه حج براى او چه تكليفى دارد؟ ج: اگر شخص اول از ارحام هبه‌كننده بوده و عين موهوبه را با اجازه او قبض كرده باشد، هبه اوّل صحيح و لازم بوده و واجب است از طرف آن زن فريضۀ حج را انجام دهد و هبه دوم فضولى و متوقف بر اجازه موهوب له اوّل است، ولى اگر از اقوام آن زن نباشد و يا عين موهوبه را از او تحويل نگرفته باشد، هبه دوم صحيح است و رجوع از هبه اوّل، محسوب مى‌گردد و بر اثر آن هبه اوّل، باطل مى‌شود، در نتيجه شخص اوّل حقّى در زمين ندارد و واجب نيست از طرف هبه‌كننده فريضۀ حج را بجا آورد.