به بيشتر از ثلث جلب نمود، و همين طور اگر نسبت به چيزهايى كه پس از مرگ پدر به پسر بزرگتر مى‌رسد و در مسأله [2788]گفته خواهد شد وصيّتى كند، تنها نظر پسر بزرگتر در مقدار بيشتر از ثلث تأثير دارد.

مكارم : مسأله انسان نمى‌تواند بيش از مقدار ثلث مال خود را وصيّت كند مگر اين كه ورثه اجازه دهند، خواه اين اجازه قبل از فوت باشد يا بعد از فوت؛ و ورثه بعد از اجازه نمى‌توانند از حرف خود برگردند، خواه قبل از فوت اجازه داده باشند يا بعد از آن بنا بر احتياط واجب.

فاضل : مسأله اگر علاوه بر امور واجب نسبت به امور غير واجب نيز وصيّت كرده باشد و تصريح كرده باشد كه تمام آن از ثلث پرداخت شود، هر دو از ثلث پرداخت مى‌شود و اگر تمام وصيّت از ثلث بيشتر شود و ورثه راضى نباشند، اوّل واجبات را انجام مى‌دهند و آنچه از ثلث باقى مى‌ماند، صرف امور مستحبّ شود. و اگر تصريح نكرده باشد كه از ثلث پرداخت شود، اوّل واجبات مالى از اصل مال پرداخت مى‌شود و بعد، ثلث آنچه باقى مانده، صرف امور مستحبّ مورد وصيّت مى‌شود.

[مسأله 2722]

مسأله 2722 اگر مصرفى را كه ميّت معين كرده، از ثلث مال او بيشتر باشد (1) و پيش از مردن او ورثه اجازه بدهند كه وصيّت او عملى شود (2) بعد از مردن او نمى‌توانند (3) از اجازۀ خود برگردند.

(1) سيستانى : و ورثه آن را اجازه نمايند، ديگر نمى‌توانند از اجازۀ خود برگردند و اگر در حال حيات موصى رد كردند مى‌توانند پس از مرگ اجازه دهند، ولى اگر پس از مرگ رد كردند، اجازۀ بعد اثرى ندارد.

(2) خوئى ، تبريزى : پيش از مردن او ورثه اجازه نمايند. .

(3) بهجت : بنا بر أظهر. .

مكارم : رجوع كنيد به ذيل مسأله 2721

مسائل اختصاصى

بهجت : مسأله 2193 مقصود از ثلث مال كه وصيّت در آن نافذ است، ثلث مال در وقت وفات وصيت‌كننده است، پس اگر در اثر نقصان اموال، مقدار ثلث اموالش در وقت وفات كمتر از زمان وصيّت شده باشد، وصيّت او در ثلث اموال موجود، نافذ است.

بهجت : مسأله 2194 اگر ميّت وصيّت به ثلث كند ولى مصرفى را معيّن نكند، در امور خيريّه مصرف مى‌شود.

بهجت : مسأله 2195 اگر مالى را براى عدّۀ معيّنى، مثلاً براى طلاّب مدرسۀ خاصّى وصيّت كرد، بايد بطور مساوى بين آنها تقسيم شود امّا اگر آن عدّه غير معيّن بودند، مثلاً براى عنوان كلّى طلاّب وصيّت كرد، صرف كردن در بعضى از آنها كافى است و لو به سه نفر هم نرسد.

بهجت : مسأله 2196 اگر مالى را براى شخصى وصيّت كرد و معيّن نكرد كه در چه راهى مصرف كند و او هم قبول كرد، آن مال را مالك مى‌شود، امّا چنانچه تعيين كرد كه چگونه مصرف شود، اگر تخلّف كند، ضامن است.

[مسأله 2723]

مسأله 2723 اگر وصيّت كند كه از ثلث او خمس و زكات يا بدهى ديگر او را بدهند و براى نماز و روزۀ او اجير بگيرند و كار مستحبّى هم مثل اطعام به فقرا انجام