احكام مُساقات [1]

[مسأله 2238]

مسأله 2238 اگر انسان با كسى به اين قِسم معامله كند كه درختهاى ميوه‌اى را كه درختها يا منافع آن، مال خود اوست و يا اختيار آن با اوست (1) تا مدّت معينى به آن كس واگذار كند كه تربيت نمايد و آب دهد و به مقدارى (2) كه قرار مى‌گذارند از ميوۀ آن بردارد، اين معامله را مُساقات مى‌گويند.

(1) خوئى ، گلپايگانى ، فاضل ، تبريزى ، صافى ، نورى ، زنجانى : اگر انسان با كسى به اين قِسم معامله كند كه درختهاى ميوه‌اى را كه ميوۀ آن مال خود اوست، يا اختيار ميوه‌هاى آن با اوست. .

سيستانى : اگر انسان با كسى به اين قسم اتفاق ببندد، كه مثلاً درختهاى ميوه‌اى را كه ميوۀ آن مال خود اوست، يا اختيار ميوه‌هاى آن با اوست. .

(2) فاضل : به مقدارى مشاع. .

مكارم : مسأله هرگاه كسى درختان ميوۀ خود را تا مدّت معيّنى به ديگرى واگذار كند كه در مقابل سهمى از ميوه، باغ او را آبيارى و رسيدگى نمايد اين معامله را «مُساقات» گويند.

بهجت : مسأله واگذارى مقدارى از محصولات درختان ميوه از طرف مالك آنها يا كسى كه اختيار درختان در دست اوست در مقابل آبيارى، باغبانى و مراقبت درختان در مدّتى معيّن را مساقات گويند.

[مسأله 2239]

مسأله 2239 معاملۀ مساقات در درختهايى كه مثل بيد و چنار ميوه نمى‌دهد صحيح نيست، ولى در مثل درخت حنا كه از برگ آن استفاده مى‌كنند يا درختى كه از گُل آن استفاده مى‌كنند اشكال ندارد (1)

(1) اراكى : اشكال دارد.

گلپايگانى ، صافى : در مثل درخت حنا كه از برگ آن يا درختى كه از گُل آن استفاده مى‌كنند صحّت آن بعيد نيست.

خوئى ، تبريزى : در مثل درخت حنا كه از برگ آن استفاده مى‌كنند اشكال دارد ( تبريزى : ولى اگر معامله به عنوان جعاله باشد، در هر دو قسم صحيح است) .

زنجانى : بنا بر احتياط در مثل درخت حنا كه از برگ آن استفاده مى‌كنند مساقات انجام ندهند.