بهجت : مسأله معاملۀ مساقات در درختهايى مثل درخت حنا كه از برگ آن استفاده مى‌كنند، يا درختى كه از گُل آن استفاده مى‌كنند، اشكال ندارد.

سيستانى : مسأله معاملۀ مُساقات در درختهايى كه ميوه نمى‌دهد در صورتى كه حاصل ديگرى داشته باشد، مثل برگ و گُل كه داراى ماليت قابل توجهى باشد مانند درخت حنا كه از برگ آن استفاده مى‌كنند صحيح است.

فاضل : مسأله معاملۀ مساقات در درختهايى كه مثل بيد و چنار ميوه نمى‌دهد ولى از چوب آن استفاده مى‌كنند، مانعى ندارد، مشروط بر اينكه مدّت آن به مقدارى تعيين شود كه چوب آن قابل بريدن باشد. ولى در مثل درخت حنا و سدر كه از برگ آن استفاده مى‌كنند يا درختى كه از گُل آن براى گلاب‌گيرى استفاده مى‌كنند، اشكال ندارد.

مكارم : مسأله معامله مساقات علاوه بر درختان ميوه در مورد درختانى مانند درخت گُل كه از گُل آن براى گلاب‌گيرى و مانند آن استفاده مى‌كنند و يا درختانى مثل درخت حنا و سدر كه از برگ آنها بهره مى‌گيرند، يا بعضى از درختان كه از شيره و صمغ آن استفاده مى‌كنند صحيح است، ولى در مورد درختانى كه هيچ يك از اينها را ندارد مُساقات صحيح نيست.

[مسأله 2240]

مسأله 2240 در معاملۀ مُساقات لازم نيست صيغه بخوانند بلكه اگر صاحب درخت به قصد مُساقات آن را واگذار كند (1) و كسى كه كار مى‌كند به همين قصد تحويل بگيرد (2) معامله صحيح است.

(1) زنجانى : و طرف، به اين قصد آن را تحويل بگيرد، معامله صحيح و لازم است.

(2) گلپايگانى ، تبريزى ، خوئى ، سيستانى ، صافى : به همين قصد مشغول كار شود. .

مكارم : مسأله در معاملۀ مُساقات مى‌توانند صيغه بخوانند، همچنين اگر صاحب درخت به قصد مُساقات آن را در اختيار كسى كه كار مى‌كند بگذارد و او نيز به همين قصد تحويل گيرد بى‌آنكه صيغه‌اى بخواند، باز معامله صحيح است (ولى گفتگوى لازم براى مدّت و شرايط بايد قبلاً شده باشد) .

[مسأله 2241]

مسأله 2241 مالك و كسى كه تربيت درختها را (1) به عهده مى‌گيرد، بايد مكلّف و عاقل باشند (2) و كسى آنها را مجبور نكرده باشد (3) و نيز بايد حاكم شرع آنان را از تصرّف در مال خودشان منع نكرده باشد، بلكه اگر در حال بالغ شدن سفيه باشند (4) اگر چه حاكم شرع منع نكرده باشد معاملۀ ايشان صحيح نيست.

(1) بهجت : مراقبت از درختها را. .

(2) بهجت ، سيستانى : بايد بالغ و عاقل باشند. .

(3) اراكى : و نيز بايد محجور و سفيه نباشند، يعنى مال خود را در كارهاى بيهوده مصرف نكنند.

خوئى ، تبريزى : و نيز مالك بايد سفيه نباشد يعنى مال خود را در كارهاى بيهوده مصرف نكند.

گلپايگانى ، صافى : و نيز بايد سفيه نباشند، يعنى مال خود را در كارهاى بيهوده مصرف نكنند و نيز بايد مالك، از تصرّف در مالش به حكم حاكم شرع ممنوع نباشد.

سيستانى : و نيز بايد سفيه نباشند، يعنى مال خود را در كارهاى بيهوده مصرف نكنند و