[مسأله 2180]

مسأله 2180 اگر خانه يا دكان يا اطاقى را (1) اجاره كند و صاحب ملك با او شرط كند كه فقط خود او از آنها استفاده نمايد (2) مستأجر نمى‌تواند آن را به ديگرى اجاره دهد و اگر شرط نكند (3) مى‌تواند آن را به ديگرى اجاره دهد (4) ولى اگر بخواهد به زيادتر از مقدارى كه اجاره كرده آن را اجاره دهد، بايد در آن، كارى مانند تعمير و سفيدكارى انجام داده باشد (5) يا به غير جنسى كه اجاره كرده آن را اجاره دهد (6) مثلاً اگر با پول اجاره كرده، به گندم يا چيز ديگر اجاره دهد (7)

(1) سيستانى : اگر خانه يا دكان يا هر چيز ديگرى را. .

(2) فاضل : يا اجاره منصرف به اين معنى باشد. .

(3) فاضل : و منصرف به اين معنى هم نباشد. .

خوئى ، تبريزى ، سيستانى : مستأجر نمى‌تواند آن را به ديگرى جهت استفاده از آنها اجاره دهد مگر آن كه اجاره طورى باشد كه استفاده مخصوص خودش باشد، مثل اين كه زنى منزل يا اطاقى را اجاره كند و بعداً شوهر كرده و اطاق يا منزل را جهت سكناى خودش ( سيستانى : به شوهرش) اجاره دهد و اگر مالك شرط نكند. .

(4) بهجت : اگر چه به خود اجاره دهنده باشد، و اگر استفاده بردن از آن مال احتياج به تحويل عين مال دارد، بنا بر أظهر تحويل آن هم جايز است. .

سيستانى : البتّه در تحويل دادن ملك به مستأجر دوم بايد بنا بر احتياط از مالك اجازه بگيرد ولى اگر بخواهد بيشتر از آنچه آن را اجاره كرده است هر چند از جنس ديگر اجاره دهد، در صورتى كه خانه يا دكان يا كشتى باشد، بايد در آن كارى مانند تعمير و سفيدكارى انجام داده باشد، يا براى نگهدارى آن خسارتى متحمل شده باشد.

(5) نورى : خواه به غير جنسى كه اجاره كرده آن را اجاره دهد يا به همان جنس.

(6) گلپايگانى ، صافى : بنا بر احتياط لازم بايد در آن، كارى مانند تعمير و سفيدكارى انجام داده باشد، خواه به غير جنسى كه اجاره كرده آن را اجاره دهد يا به همان جنس

(7) خوئى ، تبريزى : و بنا بر احتياط وجوبى، كشتى حُكم خانه را دارد.

بهجت : و در غير اين دو صورت، بنا بر أظهر اجاره به مقدار زيادتر جايز نيست.

مكارم : مسأله خانه يا دكان يا چيز ديگرى را كه اجاره كرده نمى‌تواند به ديگرى اجاره دهد، مگر اين كه چنين حقّى به مستأجر داده شده باشد. كسى كه خانه يا مغازه يا اطاقى را اجاره كرده و حقّ دارد به ديگرى واگذار كند نمى‌تواند به زيادتر از آن مبلغ اجاره دهد مگر اين كه كارى (مانند تعمير و سفيد كردن يا گذاردن قفسه و فرش) در آن انجام داده باشد تا مقدار اضافى در برابر آن قرار گيرد.

[مسأله 2181]

مسأله 2181 اگر اجير با انسان شرط كند كه فقط براى خود انسان كار كند (1)