صحيح است، اگر چه بچۀ مميز مستقل در تصرّف باشد. .

[قسمت داخل پرانتز در رساله آيات عظام: گلپايگانى و صافى نيست]

(4) گلپايگانى ، صافى : امّا اگر طفل ( صافى : اگر چه مميز هم نباشد) . .

نورى : اگر طفل، وكيل در اجراى صيغه معامله يا. .

(5) سيستانى : اگر چه مميّز نباشد، معامله صحيح است، چون واقعاً دو نفر بالغ با يكديگر معامله كرده‌اند.

(6) خوئى ، تبريزى : اگر چه مميز نباشد. .

(7) خوئى ، تبريزى : يا اطمينان. .

(8) گلپايگانى ، صافى : يا آن كه صاحب پول يا جنس اذن داده باشند كه آن را به بچه بدهد تا به او برساند.

مكارم : مسأله معامله با بچۀ نابالغ باطل است حتى اگر ولىّ به او اجازه داده باشد، مگر اين كه طرف معامله ولىّ طفل باشد و طفل وسيلۀ رساندن پول به فروشنده يا جنس به خريدار است؛ در اين صورت اشكال ندارد امّا بايد خريدار و فروشنده يقين داشته باشند كه بچه جنس يا پول را به صاحب آن مى‌رساند.

بهجت : مسأله اگر بچۀ نابالغ چيزى را با اجازۀ پدر يا جدّ پدرى خود بخرد يا بفروشد، در صورتى كه بتواند معامله كند، بنا بر اظهر صحيح است ولى اگر نمى‌تواند انشاء معامله نمايد و يا قبلاً نمى‌توانسته ولى حالا شك داريم كه مى‌تواند انشاء معامله كند يا نه، اگر چه با اجازه ولىّ باشد معامله‌اش صحيح نيست. خريد و فروش و معاملۀ طفل غير مميّز، ديوانه، مست، غافل، بيهوش و كسى كه از روى شوخى و بدون قصد جدّى معامله مى‌كند باطل است.

زنجانى : مسأله معامله با بچه نابالغ كه مستقل در معامله باشد، در مال خود باطل است، امّا اگر معامله با ولىّ باشد و بچه نابالغ مميز فقط صيغه معامله را جارى سازد يا بچه مميز مال ديگرى را با اجازه وى معامله كند صحيح است.

[مسأله 2083]

مسأله 2083 اگر از بچۀ نابالغ چيزى بخرد (1) يا چيزى به او بفروشد بايد جنس يا پولى را كه از او گرفته به صاحب آن بدهد، يا از صاحبش رضايت بخواهد. و اگر صاحب آن را نمى‌شناسد و براى شناختن او هم وسيله‌اى ندارد، بايد چيزى را كه از بچه گرفته از طرف صاحب آن، مظالم بدهد (2) ولى اگر چيزى را كه گرفته مال خود صغير باشد بايد به وليّش برساند و اگر او را پيدا نكرد به حاكم شرع بدهد (3)

اين مسأله، در رسالۀ آيت اللّٰه بهجت نيست

(1) زنجانى : در مواردى كه معامله باطل است چيزى بخرد. .

(2) گلپايگانى ، صافى : و احتياط آن است كه از حاكم شرع هم اذن بگيرد و اگر پول يا جنس، مال خود بچه باشد بايد به ولىّ او برساند يا از ولىّ او اذن بگيرد و اگر او را پيدا نكرد به حاكم شرع بدهد.

نورى : از طرف صاحب آن، صدقه بدهد. .

زنجانى : بايد چيزى را كه از بچه گرفته، با اجازۀ حاكم شرع صدقه بدهد.

(3) فاضل : به مجتهد جامع الشرائط بدهد.

خوئى ، تبريزى : مسأله اگر از بچۀ نابالغ در صورتى كه معامله با آن صحيح نيست چيزى