[مسأله 1876]

مسأله 1876 اگر گندم و جو و خرما و انگور، هم از آب باران مشروب شود و هم از آب دلو و مانند آن استفاده كند، چنانچه طورى باشد كه بگويند آبيارى با دلو و مانند آن غلبه داشته (1) زكات آن بيست يك است؛ و اگر بگويند آبيارى با آب نهر و باران غلبه داشته زكات آن ده يك است (2) بلكه اگر نگويند آب باران و نهر غلبه داشته ولى آبيارى با آب باران و نهر بيشتر از آب دلو و مانند آن باشد، بنا بر احتياط، زكات آن ده يك مى‌باشد (3)

(1) گلپايگانى ، صافى : چنانچه طورى باشد كه بگويند آبيارى با دلو و مانند آن شده. .

خوئى ، سيستانى ، تبريزى ، زنجانى : چنانچه طورى باشد كه عرفاً بگويند آبيارى با ( تبريزى : ماشين آلات يا با) دلو و مانند آن شده. .

(2) اراكى : [ و]اگر نگويند آب باران و نهر يا آب دلو و مانند آن غلبه داشته بايد نصف آن را ده يك و نصف ديگر را بيست يك زكات بدهد.

گلپايگانى ، صافى : اگر بگويند آبيارى با آب نهر و باران شده زكات آن ده يك است و اگر آبيارى با دلو غلبه داشته ولى چنان نباشد كه بگويند با دلو آبيارى شده بايد ملاحظۀ نسبت كنند و احتياط آن است كه در نصف ده يك و در نصف ديگر بيست يك زكات بدهند.

خوئى ، سيستانى ، تبريزى ، زنجانى : اگر بگويند آبيارى با آب نهر و باران شده، زكات آن ده‌يك است، و اگر طورى است كه عرفاً مى‌گويند به هر دو آبيارى شده، زكات آن سه چهلم است.

(3) نورى : بنا بر احتياط واجب، زكات آن ده يك مى‌باشد. و اگر عرفاً بگويند با هر دو آبيارى شده، زكات آن سه چهلم است.

بهجت : مسأله اگر گندم، جو، خرما و انگور از آب باران يا مانند آن و هم از آب دلو و موتور آب يا مانند آن استفاده كند، چنانچه از يكى از اين دو راه بيشتر آبيارى مى‌شود، همان را بايد ملاك قرار داد.

فاضل : مسأله اگر گندم و جو و خرما و انگور، هم از آب باران و نهر مشروب شود و هم از آب دلو و موتور و پمپ استفاده كند، چنانچه طورى باشد كه عرفاً بگويند با دلو و موتور مثلاً آبيارى شده نه باران، زكات آن بيست يك است و اگر عرفاً بگويند با آب باران مثلاً آبيارى شده نه دلو، زكات آن ده يك است.

مكارم : مسأله اگر زراعتى با آب باران و آب چاه آبيارى شود چنانچه يكى از آنها به قدرى كم باشد كه به حساب نيايد بايد مطابق آن كه غالباً مشروب شده زكات بدهد، ولى اگر از هر دو به مقدار قابل توجهى مشروب شده است، مثلاً نصف يا ثلث مدّت با آب باران و بقيّه با آب چاه مشروب شده بايد زكات آن را نيمى به حساب ده يك و نيمى به حساب بيست يك بدهد.

[مسأله 1877]

مسأله 1877 اگر شك كند كه آبيارى با آب باران شده يا آبيارى به دلو، بيست يك