(1) اراكى : بيست يك كافى مىباشد و احتياط مستحبّ است كه ده يك بدهد.
گلپايگانى ، صافى : مسأله اگر شك كند كه آبيارى با آب باران و آب دلو به يك اندازه بوده يا آب باران غلبه داشته، مىتواند از نصف آن ده يك و از نصف ديگر آن بيست يك بدهد.
خوئى ، تبريزى ، سيستانى : مسأله چنانچه در صدق عُرفى شك كند و نداند كه آبيارى طورى است كه در عرف مىگويند با هر دو آبيارى شده يا اين كه مىگويند آبيارى آن مثلاً با باران است، اگر سه چهلم بدهد كافى است.
زنجانى : چنانچه نداند. .
فاضل : مسأله اگر شك كند كه با آب باران يا با دلو و موتور و پمپ آبيارى شده، بيست يك بر او واجب مىشود و احتياط مستحبّ آن است كه ده يك بدهد.
مكارم : مسأله اگر نداند كه آبيارى با آب باران بوده يا با آب چاه و مانند آن، فقط بيست يك بر او واجب است.
مسأله اختصاصى
خوئى ، تبريزى ، زنجانى : مسأله 1886 سيستانى : مسألۀ 1843 اگر شك كند و نداند كه عُرف مىگويند با هر دو آبيارى شده يا اين كه مىگويند با دلو و مانند آن آبيارى شده است، در اين صورت دادن يك بيستم كافى است، و همچنين است حال، اگر احتمال آن نيز برود كه در عُرف بگويند: با آب باران آبيارى شده است.
[مسأله 1878]
مسأله 1878 اگر گندم و جو و خرما و انگور با آب باران و نهر (1) مشروب شود و به آب دلو و مانند آن محتاج نباشد ولى با آب دلو هم آبيارى شود و آب دلو به زياد شدن محصول كمك نكند زكات آن ده يك است (2) و اگر با دلو و مانند آن آبيارى شود و به آب نهر و باران محتاج نباشد ولى با آب نهر و باران (3) هم مشروب شود و آنها به زياد شدن محصول كمك نكنند، زكات آن بيست و يك است (4)
اين مسأله در رسالۀ آيت اللّٰه بهجت نيست
(1) گلپايگانى ، صافى : با آب باران يا نهر. . (2 زنجانى : زكات آن بىاشكال يك دهم است. .
(3) گلپايگانى ، صافى : با آب نهر يا باران. .
(4) زنجانى : زكات آنها بىاشكال يك بيستم است.
فاضل : مسأله اگر گندم و جو و خرما و انگور با آب باران يا نهر مشروب شود و به آب دلو و موتور و پمپ محتاج نباشد ولى با آب دلو و موتور هم آبيارى شود ليكن آب دلو و موتور تأثيرى در زياد شدن محصول نداشته باشد زكات آن ده يك است و اگر با دلو و موتور آبيارى شود و به آب نهر يا باران محتاج نباشد ولى با آب نهر يا باران هم مشروب شود ليكن در زياد شدن محصول تأثيرى نگذارد، زكات آن بيست يك است.
مكارم : مسأله هر گاه زراعت با آب باران و نهر مشروب شود و احتياجى به آب چاه نداشته باشد امّا با آن نيز آبيارى گردد و اين كار تأثيرى در محصول نداشته باشد زكات آن دهيك است و اگر به عكس با آب چاه آبيارى شود و آب باران بر آن ببارد امّا تأثيرى نگذارد زكات آن بيست و يك است.