نام کتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه نویسنده : شریعتمداری، جعفر جلد : 3 صفحه : 739
سه
دستور آن اشاره مىكنيم:
1-نخست خطاب به افراد با ايمان كرده،مىفرمايد:«شعائر الهى را نقض
نكنيد و حريم آنها را حلال نشمريد».
2-«احترام ماههاى حرام را نگاه داريد و از جنگ كردن در اين ماهها
خوددارى كنيد».
3-«قربانيانى را كه براى حج مىآورند،اعم از اين كه بىنشان
باشند(هدى)و يا نشان داشته باشند(قلائد)حلال نشمريد و بگذاريد به قربانگاه برسند و
در آنجا قربانى شوند»وَ لاَ الْهَدْيَ وَ لاَ الْقَلاٰئِدَمائده2/.(ج
250/4-251.)
به گفتۀ غالب ارباب لغت جمع«مقليد»است(هرچند زمخشرى در كشاف
مىگويد اين كلمه مفردى از جنس خود ندارد)و«مقليد»و«اقليد»هر دو به معنى«كليد»است
و به گفتۀ لسان العرب و بعضى ديگر،اصل آن از«كليد»فارسى گرفته شده و در عربى
نيز به همين معنى استعمال مىشود،بنابراين«مَقٰالِيدُ
السَّمٰاوٰاتِ وَ الْأَرْضِ»(در
آيۀ مورد بحث)به معنى كليدهاى آسمانها و زمين مىباشد.
به گفتۀ بعضى از فرهنگنويسان
فارسى:«كليد»معربش«اقليد»و«اكليل»و«مقلاد» ابزارى است كه به آن قفل را گشايند و
بندند[1].
اين تعبير معمولا كنايه از مالكيت و يا سلطه بر چيزى است،چنان كه
مىگوييم:
كليد اين كار به دست فلان است،يا كليد اين كار در دست من است،لذا
آيۀ مورد بحث مىتواند هم اشاره به توحيد مالكيت خداوند بوده باشد و هم
توحيد تدبير و ربوبيت و حاكميت او بر عالم هستى.
به همين دليل بلافاصله بعد از اين جمله چنين نتيجه گيرى مىكند:«كسانى
كه به
[*]لَهُ
مَقٰالِيدُ السَّمٰاوٰاتِ وَ الْأَرْضِ وَ الَّذِينَ كَفَرُوا
بِآيٰاتِ اللّٰهِ أُولٰئِكَ هُمُ الْخٰاسِرُونَ .«كليدهاى
آسمان وزمين از آن اوست و كسانى كه به آيات خداوند كافر شدند
زيانكارند»زمر63/.