(ج 57/17-58.)

قَصد:(نحل9/.)[*]

در آيۀ مورد بحث به معنى«صاف و راست»است.بنابراين قَصْدُ السَّبيل به معنى راه راست مى‌باشد،راهى كه انحراف و ضلالت در آن وجود ندارد.

بعضى از مفسران بزرگ مانند علامۀ طباطبائى در الميزان،«قصد»را به معنى«قاصد» گرفته‌اند كه نقطۀ مقابل«جائر»(در آيۀ مورد بحث)به معنى«بيراهه و منحرف از حق» است.آيه مى‌گويد:«و بر خداست كه راه راست و مستقيم را كه هيچ‌گونه انحراف و كژى در آن نيست در اختيار بندگان بگذارد»وَ عَلَى اللّٰهِ قَصْدُ السَّبِيلِنحل9/.

در اين كه اين راه راست اشاره به جنبۀ تكوينى يا تشريعى مى‌كند،مفسران تفسيرهاى مختلفى دارند،ولى هيچ مانعى ندارد كه هر دو جنبه را شامل شود.

توضيح اين كه خداوند انسان را با نيروهاى مختلفى مجهز ساخته و استعدادهاى گوناگونى به او داده تا در مسير تكامل كه هدف آفرينش است به او كمك كند و از اين نظر همانند گياهان و يا انواع جانداران است كه نيروها و غرايز لازم براى رسيدن به اين هدف در اختيارشان گذارده شده است،با اين تفاوت كه انسان با ارادۀ خود و آزادانه تصميم مى‌گيرد ولى حيوانات و گياهان بى‌اختيار به‌سوى هدفشان پيش مى‌روند و قوس صعودى تكامل انسان نيز قابل مقايسه با جانداران ديگر نيست.

به اين ترتيب از نظر خلقت و آفرينش و تكوين انسان را مجهز به عقل و استعداد و نيروهاى لازم براى پيمودن اين صراط مستقيم كرده است.

و ازسوى‌ديگر ،خدا پيامبران را با وحى آسمانى و تعليمات كافى و قوانين مورد نياز

[1]اصول كافى،ج 28/2.

[*]وَ عَلَى اللّٰهِ قَصْدُ السَّبِيلِ وَ مِنْهٰا جٰائِرٌ...نحل9/.

• ترجمه نوع 1
• ترجمه نوع 2
• ترجمه نوع 3