نام کتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه نویسنده : شریعتمداری، جعفر جلد : 3 صفحه : 56
به هر
حال كلمۀ«طائر»در آيۀ مورد بحث نيز اشاره به همين معنى است يا به معنى
«بخت و طالع»كه قريب الافق با مسئله فال نيك و بد است و قرآن در حقيقت مىگويد:
فال نيك و بد و طالع سعد و نحس،چيزى جز اعمال شما نيست كه به
گردنتان آويخته است[*].
مفسران در معنى«طائر»در آيۀ مورد بحث،احتمالات متعددى دادهاند
از جمله اين كه اعمال خوب و بد انسان گويى همچون پرندهاى از وجود او برمىخيزد
لذا به آن«طائر» اطلاق شده است.[**](ج 221/5،ج 48/12-49.)
اسم فاعل از«استطار»به معنى« گسترشيابنده»(گسترده و پراكنده،آشكار
و علنى) است و به همين مناسبت«صبح آشكار»را فجر مستطير مىگويند و در آيۀ
مورد بحث اشاره به عذابهاى گوناگون و وسيع آن روز عظيم(قيامت)مىباشد.
آيه در ذكر اعمال و اوصافى است كه ابرار و عباد اللّه دارند،مىفرمايد:
«آنها به نذر خود وفا مىكنند و از روزى كه عذابش گسترده است مىترسند»...وَ يَخٰافُونَ
يَوْماًشَرُّهُ مُسْتَطِيراًانسان7/.بديهى است ترس
آنها از شرّ آن روز بزرگ اشاره به ايمانشان به مسئله معاد و احساس مسئوليت شديد در
برابر فرمان الهى است.(ج 352/25.)
[*]فال
نيك و بد،اگرچه ميان اين دو(بهويژه در قسمت فال بد)رابطۀ منطقى و معقولى
وجود ندارد،ولى هريك بدون ترديد اثر روانى مىتواند در بر داشته باشد.فال
نيك غالبا مايۀ اميدوارى و حركت است،ولى فال بد موجب يأس و نوميدى و
سستى و ناتوانى است و شايد به خاطر همين موضوع است كه درروايات اسلامى از
فال نيك نهى نشده،اما فال بد بشدّت محكوم شده است.
[**] دربارۀ«فال نيك و بد»در تفسير
نمونه بيشتر صحبت شده است،به جلد ششم،صفحه 316 تا319و جلد پانزدهم،صفحه 491 تا 493 مراجعه
فرماييد.