طائر:(انعام38/.)[*]

به هرگونه پرنده‌اى گفته مى‌شود،منتها چون در پاره‌اى از موارد به امور معنوى كه داراى پيشرفت و جهش هستند اين كلمه اطلاق مى‌شود،در آيۀ مورد بحث براى اين كه نظر فقط روى«پرندگان»متمركز شود جمله:يَطيرُ بِجَنٰاحَيه،يعنى«با دو بال خود پرواز مى‌كند»به آن افزوده شده.

و گاه واژۀ«طائر»(اسراء13/.)[**]

اشاره به چيزى است كه در ميان عرب معمول بوده كه به‌وسيلۀ پرندگان،فال نيك و بد مى‌زدند و از چگونگى حركت آنها نتيجه گيرى مى‌كردند.

مثلا اگر پرنده‌اى از طرف چپ حركت مى‌كرد آن را به فال بد مى‌گرفتند[***]،لذا غالبا اين كلمه به معنى فال بد زدن به كار مى‌رود،در حالى كه«تفأل»بيشتر به فال نيك زدن گفته مى‌شود.

در آيات قرآن نيز كرارا«تَطَيُّر»به معنى فال بد زدن آمده است،مانند:

...وَ إِنْ تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ يَطَّيَّرُوا بِمُوسىٰ وَ مَنْ مَعَهُ ...«...هرگاه ناراحتى به فرعونيان مى‌رسيد آن را از شوم بودن وجود موسى و همراهانش مى‌دانستند...»اعراف131/.و در سورۀ نمل آيۀ 47 مى‌خوانيم:

قٰالُوا اطَّيَّرْنٰا بِكَ وَ بِمَنْ مَعَكَ ...مشركان قوم صالح(ع)به اين پيامبر بزرگ «گفتند:ما تو و يارانت را شوم مى‌دانيم و به فال بد مى‌گيريم!».در احاديث اسلامى مى‌خوانيم كه از«تَطَيُّر»نهى شده و راه مبارزه با آن«توكل بر خدا»معرفى شده است.

[*]وَ مٰا مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَ لاٰ طٰائِرٍ يَطِيرُ بِجَنٰاحَيْهِ إِلاّٰ أُمَمٌ أَمْثٰالُكُمْ ...«هيچ جنبنده‌اى در زمين و هيچپرنده‌اى كه با دو بال خود پرواز مى‌كند نيست،مگر اين كه امّتهايى مانند شما هستند...»انعام38/.

[**]وَ كُلَّ إِنسٰانٍ أَلْزَمْنٰاهُ طٰائِرَهُ فِي عُنُقِهِ ...«اعمال هر انسانى را به گردنش قرار داديم...»اسراء13/.

[***] در الميزان از كشاف نقل شده،اعراب با پرندگان فال مى‌زدند و آن را«زجر»مى‌ناميدند در مسافرتاگر پرنده از نزدشان مى‌گذشت آن را به پرواز وامى‌داشتند اگر از چپشان به راستشان مى‌گذشت فال نيكمى‌زدند و اگر بالعكس مى‌پريد به فال بد مى‌گرفتند.

• ترجمه نوع 1
• ترجمه نوع 2
• ترجمه نوع 3