نام کتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه نویسنده : شریعتمداری، جعفر جلد : 3 صفحه : 547
پراكنده،شكست
خورده،وابسته و طفيلى و آلوده و ترسان بودند،نه خانهاى از خود داشتند و نه اجتماع
و تمركزى،نه برنامۀ سازندۀ معنوى داشتند و نه شهامت و شجاعت لازم براى
يك انقلاب كوبنده.
لذا موسى و برادرش هارون مأموريت يافتند كه براى بازسازى اجتماعى
بنى اسرائيل مخصوصا از نظر روحى برنامهاى را در چند ماده پياده كنند.
نخست به امر خانهسازى و جدا كردن مسكن خويش از فرعونيان همّت
بگمارند، چرا كه با مالك شدن مسكن در سرزمين مصر علاقۀ بيشترى به دفاع از
خود و از آن آبوخاك پيدا مىكردند.
و ديگر اين كه خانههايشان را مقابل يكديگر و نزديك به هم
بسازند،زيرا قبله در اصل به معنى«حالت تقابل»مىباشد و اطلاق كلمۀ قبله بر
آنچه امروز معروف است در حقيقت معنى ثانوى براى اين كلمه است.
(البته بعضى از مفسران قبله را در آيۀ فوق به
معنى«مقابل»نگرفتهاند،بلكه به همان معنى قبلۀ نماز گرفتهاند و
جملۀ«وَ أَقِيمُوا
الصَّلاٰةَ»را گواه برآن مىدانند،ولى معنى اول با
مفهوم اصلى لغوى كلمه سازگارتر مىباشد،بعلاوه ارادۀ هر دو معنى از اين كلمه
نيز اشكالى ندارد).
به هر حال،كارهاى فوق كمك مؤثرى به تمركز و اجتماع بنى اسرائيل بود
و مىتوانستند مسائل اجتماعى را به طور عمومى مورد بررسى قرار دهند و به عنوان
انجام مراسم مذهبى دور هم جمع شوند.(ج 370/8-371.)
آيۀ مورد بحث و چند آيۀ بعد به يكى از تحولات مهمّ
تاريخ اسلام كه موجى عظيم در
[*]سَيَقُولُ
السُّفَهٰاءُ مِنَ النّٰاسِ مٰا وَلاّٰهُمْ عَنْ
قِبْلَتِهِمُ الَّتِي كٰانُوا عَلَيْهٰا قُلْ لِلّٰهِ
الْمَشْرِقُ وَ الْمَغْرِبُ...«بزودى سبكمغزان از مردم مىگويند:چه
چيز آنها(مسلمانان)را از قبلهاى كه برآن بودند بازگردانيد ؟بگومشرق و مغرب
از آن خداست...»بقره142/.
نام کتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه نویسنده : شریعتمداری، جعفر جلد : 3 صفحه : 547