نام کتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه نویسنده : شریعتمداری، جعفر جلد : 3 صفحه : 388
هرگونه
پيروزى و شكستى كه به قومى رسيد از همينجا سرچشمه مىگيرد.بنابراين آنها كه هميشه
براى تبرئۀ خويش به دنبال«عوامل برونى»مىگردند و قدرتهاى سلطهگر و
استعماركننده را همواره عامل بدبختى خود مىشمارند،سخت در اشتباهند،چرا كه اگر اين
قدرتهاى جهنمى پايگاهى در درون يك جامعه نداشته باشند،كارى از آنان ساخته نيست.
مهم آن است كه پايگاههاى سلطه گران و استعماركنندگان و جباران را
در درون جامعۀ خود درهم بكوبيم،تا آنها هيچگونه راهى براى نفوذ نداشته
باشند.
به هر حال اين درسى است براى امروز و فردا و فرداهاى ديگر،براى
همۀ مسلمانها و همه نسلهاى آينده.
و مىبينيم تنها رهبرانى پيروز و موفق شدند كه ملت خود را براساس
اين اصل رهبرى كردند و دگرگون ساختند.(ج 145/10.)
اسم فاعل به معنى« تغييردهنده»است و آيۀ مورد بحث به يك سنّت
تغييرناپذير و يا يك سنّت هميشگى الهى دربارۀ اقوام و ملتها اشاره مىكند و
مىگويد:
«اين به خاطر آن است كه خداوند هيچ نعمتى را كه به گروهى داده
تغيير نمىدهد مگرآنكه خود آن جمعيت دگرگون شوند و تغيير يابند...»حَتّٰى يُغَيِّرُوا مٰا
بِأَنْفُسِهِمْانفال53/.
به تعبير ديگر فيض رحمت خدا بيكران و عمومى و همگانى است،ولى به
تناسب شايستگيها و لياقتها به مردم مىرسد.
آيۀ فوق بىشباهت به آيۀ 11 سورۀ رعد نيست،آنجا
كه مىگويد:«...خداوند سرنوشت هيچ قومى را تغيير نمىدهد مگرآنكه آنها خود را
تغيير دهند...».
بههرحال،در ابتدا خدا نعمتهاى مادى و معنوى خويش را شامل حال
اقوام مىكند،