نام کتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه نویسنده : شریعتمداری، جعفر جلد : 3 صفحه : 389
چنانچه
نعمتهاى الهى را وسيلهاى براى تكامل خويش ساختند و از آن در مسير حق مدد گرفتند و
شكر آن را كه همان استفادۀ صحيح است بهجاآوردند ،نعمتش را پايدار،بلكه
افزون مىسازد،اما هنگامى كه اين مواهب وسيلهاى براى طغيان و سركشى و ظلم و
بيدادگرى و تبعيض و ناسپاسى و غرور و آلودگى گردد در اين هنگام نعمتها را مىگيرد
و يا آن را تبديل به بلا و مصيبت مىكند.بنابراين،دگرگونيها همواره از ناحيۀ
ماست وگرنه مواهب الهى زوالناپذير است.(ج 206/7-207.)
از اسماء دائم الاضافه و كلمۀ استثناست و به
معنى«جز،مگر،ديگر»است،مثلا مىگوييم:جاء القوم غير زيد.«همه آمدند مگر زيد».در
آيۀ 3 سورۀ فاطر مىخوانيم:
...هَلْ مِنْ
خٰالِقٍ غَيْرُ اللّٰهِ ...«...آيا
آفرينندهاى جز خدا وجود دارد؟...».گاهى معنى نفى مىدهد(لا).چنان كه در آيۀ
50 سورۀ قصص آمده است:...بِغَيْرِ هُدىً مِنَ اللّٰهِ ...
«...بدون هدايتى از جانب خدا...»و يا آيۀ 212 سورۀ بقره:...وَ اللّٰهُ يَرْزُقُ مَنْ
يَشٰاءُ بِغَيْرِ حِسٰابٍ .«...و
خدا به هركس خواهد بدون حساب روزى مىدهد».(رك:به كتب نحو)
از مادّۀ«غيض»در اصل به معنى«فروبردن مايع و فروكش كردن
آن»است،به طور
[*]صِرٰاطَ
الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَ لاَ
الضّٰالِّينَ .«راه آنها كه بر آنان نعمت دادى نهآنها كه بر
ايشان غضب كردى و نه گمراهان»حمد7/.
[**]اَللّٰهُ
يَعْلَمُ مٰا تَحْمِلُ كُلُّ أُنْثىٰ وَ مٰا تَغِيضُ
الْأَرْحٰامُ وَ مٰا تَزْدٰادُ...«خداوند از جنينهايى كه
هر زن يا هرحيوان مادهاى حمل مىكند آگاه است و نيز به آنچه رحمها كم مىكنند(و
قبل از موعد مقرر بيرون مىريزند)و نيز از آنچه(از موعد مقرر)افزون مىكنند
مىداند...»رعد8/.
نام کتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه نویسنده : شریعتمداری، جعفر جلد : 3 صفحه : 389