اكنون ببينيم«هم پيمانهايى»كه بايد سهم ارث آنها را پرداخت چه اشخاصى هستند؟ بعضى از مفسران احتمال داده‌اند كه منظور«زن و شوهر»است،زيرا آنها با يكديگر پيمان زناشويى بسته‌اند،ولى اين احتمال بعيد به نظر مى‌رسد چون تعبير ازدواج به«عقد يمين»و مانند آن در قرآن بسيار كم است.

آنچه به مفهوم آيه نزديكتر است همان پيمان«ضمان جريره»مى‌باشد كه قبل از اسلام وجود داشت و اسلام آن را اصلاح كرد و چون جنبۀ سازنده داشت برآن صحه گذاشت و آن چنين بود كه:«دو نفر باهم قرار مى‌گذاشتند كه در كارها برادروار به يكديگر كمك كنند و در برابر مشكلات يكديگر را يارى نمايند و به هنگامى كه يكى از آنها از دنيا برود،شخصى كه بازمانده است از وى ارث ببرد»اسلام اين پيمان دوستى و برادرى را به رسميّت شناخت،ولى تأكيد كرد كه ارث بردن چنين هم پيمانى منحصرا درزمينۀ عدم وجود طبقات خويشاوندان خواهد بود،يعنى اگر خويشاوندى باقى نماند شخصى كه با او«ولاء ضمان جريره»پيدا كرده و چنان معاهده‌اى را بسته است از وى ارث مى‌برد.

صورت پيمان و مفهوم اصلى«ضمان جريره»به فارسى چنين است:

«با تو پيمان بستم كه مرا يارى كنى و من تو را يارى كنم و در پرداختن غرامتها به من كمك كنى و من نيز به تو كمك كنم و از من ارث ببرى و من از تو نيز ارث ببرم»سپس نفر مقابل مى‌گويد:«قبول كردم».(ج 368/3.)

عَقَّدْتُمْ:(مائده89/.)[*]

دربارۀ كلمۀ«عقد»همان‌طور كه در بالا اشاره كرديم،در اصل به معنى جمع كردن

[*]لاٰ يُؤٰاخِذُكُمُ اللّٰهُ بِاللَّغْوِ فِي أَيْمٰانِكُمْ وَ لٰكِنْ يُؤٰاخِذُكُمْ بِمٰا عَقَّدْتُمُ الْأَيْمٰانَ ...«خداوند شما را به خاطرسوگندهاى بيهوده(و خالى از اراده)مؤاخذه نمى‌كند،ولى در برابر سوگندهايى كه(از روى اراده)محكمكرده‌ايد مؤاخذه مى‌كند...»مائده89/.

• ترجمه نوع 1
• ترجمه نوع 2
• ترجمه نوع 3