نام کتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه نویسنده : شریعتمداری، جعفر جلد : 3 صفحه : 202
به
حالت عداوت بايد«كظم غيظ»توأم با«عفو و بخشش»گردد،لذا به دنبال صفت عالى
خويشتندارى و فروبردن خشم،مسئله عفو و گذشت را بيان كرده است،البته منظور گذشت و
عفو از كسانى است كه شايستۀ آنند نه دشمنان خونآشامى كه گذشت و عفو باعث
جرأت و جسارت بيشتر آنها مىشود.(ج 98/3.)
مصدر آن«تعقيب»به معنى«دنبال كردن و نيز به پشت سر توجه كردن»است.
اين آيه دربارۀ موسى(ع)است،هنگامى كه خداى تعالى فرمود عصايت
را بينداز، چون عصايش را افكند تبديل به مار عظيمى شد،موسى چون آن را ديد برجست و
پشت به مار كرد و حتى پشت سر خود را نگاه نكرد(وَ لَمْ يُعَقِّبْ)خطاب
رسيد اى موسى اين جا جاى ترس نيست(نترس)كه رسولان در نزد من نمىترسند.(ج 408/15.)
از«معاقبة»در اصل از«عقب»(بر وزن كدر)كه به معنى«پاشنۀ
پا»است گرفته شده و به همين مناسبت كلمۀ«عقبى»به معنى«جزا»و«عقوبت»به معنى
كيفر كار خلاف نيز آمده است و روى همين جهت«معاقبة»به معنى كيفر دادن و قصاص كردن
به كار مىرود و گاه اين واژه(معاقبة)به معنى«تناوب»در امرى نيز استعمال شده،زيرا
افرادى كه متناوبا كارى
[*]وَ
أَلْقِ عَصٰاكَ فَلَمّٰا رَآهٰا تَهْتَزُّ كَأَنَّهٰا
جَانٌّ وَلّٰى مُدْبِراً وَ لَمْ يُعَقِّبْ يٰا مُوسىٰ
لاٰ تَخَفْ إِنِّي لاٰ يَخٰافُ لَدَيَّالْمُرْسَلُونَ
.«و عصايت را بيفكن،هنگامى كه آن را مشاهده كرد ديد(با سرعت)همچون مارهاى
كوچك بههر سو مىدود(ترسيد و)به عقب برگشت و حتّى پشت سر خود را نگاه
نكرد،اى موسى،نترس كه رسولاندر نزد من نمىترسند»نمل10/.