نام کتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه نویسنده : شریعتمداری، جعفر جلد : 3 صفحه : 176
...وَ
ما بَلَغُوا مِعْشارَ ما آتَيْناهُمْ...اين است كه حتى يكدهم از آياتى كه براى
اتمام حجت در اختيار مشركان قريش قرار داديم در اختيار اقوام پيشين نبود،هنگامى كه
گذشتگان را با اين شدت عذاب كرديم حال مشركان قريش كه مطابق ده برابر آنها اتمام
حجت شدهاند روشن است،ولى تفسير اول مناسبتر به نظر مىرسد.(ج 132/18-133.)
به معنى عدد«ده»است.در اين آيه اشاره به يكى ديگر از صحنههاى
زندگى بنى اسرائيل و درگيرى موسى با آنها شده است و آن جريان رفتن موسى به
ميعادگاه پروردگار و گرفتن احكام تورات از طريق وحى و تكلم با خدا مىباشد.نخست مىگويد:
«ما به موسى(ع)سى شب(يك ماه تمام)مواعده كرديم،سپس با ده روز ديگر
آن را كامل ساختيم و وعدۀ خدا با او در چهل شب پايان يافت...»اعراف142/.
نخستين سؤالى كه در مورد آيۀ فوق پيش مىآيد اين است كه چرا
وعدۀ چهل روز يكجا بيان نشده بلكه نخست مىفرمايد سى روز،سپس ده روز به
عنوان متمم برآن مىافزايد در حالى كه در آيۀ 151 سورۀ بقره اين چهل
روز به صورت واحد ذكر شده است.
مفسران دربارۀ اين تفكيك،تفسيرهاى گوناگونى كردهاند،ولى
آنچه بيشتر به نظر مىرسد و با روايات اهل بيت(ع)نيز سازگار است اين است كه گرچه
در متن واقع،بنا بر چهل روز بوده امّا خداوند براى آزمون بنى اسرائيل نخست
موسى(ع)را براى يك مواعدۀ سى روزه دعوت نمود،سپس آن را تمديد كرد،تا منافقان
بنى اسرائيل صفوف خود را مشخص سازند.
از امام باقر(ع)چنين نقل شده كه فرمود:هنگامى كه موسى(ع)به وعدهگاه
الهى رفت با قوم خويش قرار گذاشته بود غيبت او سى روز بيشتر طول نكشد،اما هنگامى
كه خداوند ده روز برآن افزود،بنى اسرائيل گفتند:موسى(ع)تخلف كرده است و به دنبال
آن دست به كارهايى كه مىدانيم زدند.(ج 339/6-340.)