جواب:

ديتى كه بر عاقله لازم مىآيد در عرض مدت سه سال از وقت مردن مقتول گرفته مىشود، در هر سالى ثلثى، پس اگر در مجموع سه سال مذكور از اداء مجموع يا بعضى از آن عاجز آيد به نحوى كه شرعا مطالبه از او نتوان نمود در اين صورت بر امام (عليه السلام) است كه از مال خود يا بيت المال دهد، و بر جانى چيزى لازم نمىآيد على الاظهر الاشهر [1].

سؤال ثلح [538]:

زيد املاك خود را نزد عمرو به مدت چهار سال بيع نموده و عمرو هنوز تمام وجه قباله را نداده؛ املاك آباد را متصرّف شده و خراب كرده، بايع را چه مىرسد؟

جواب:

هرگاه در مدّت مذكوره تمام آنچه را گرفته ردّ كند به مشترى يا كسى كه از جانب او باشد مىتواند كه بيع را فسخ نمايد و آنچه را داده واپس بگيرد، و اگر عيبى به هم رسانيده، يا چيزى بدون تقصير مشترى تلف شده باشد ارش عيب و عوض تالف را مىتوان گرفت.

سؤال ثلط [539]:

زيد عمرو را واسطه ساخته كه فلان مبلغ- از بكر- از براى او بگيرد، بكر در جواب گفت: زيد را قبول ندارم، هرگاه عمرو ضامن شود من مىدهم، پس عمرو ضامن شده و مبلغ مذكور را از بكر گرفته و به زيد داده، بعد از آن زيد فقير شده فرار نموده، عمرو كه مطّلع شد خواست كه از عقب او برود، در اين حال [2] خالد ضامن او شده كه تا يك ماه ديگر وجه مذكور را من مىدهم، لهذا عمرو موقوف نموده، پس خبر رسيد كه زيد فوت شده، غرامت با كيست؟

جواب:

بر تقدير صحّت ضمان عمرو؛ ضمان خالد باطل است، لكن موافق سؤال بطلان ضمان عمرو است، پس ضمان خالد صحيح است و بايد از

[1] شرائع الاسلام: 4/ 290، شرح لمعه: 10/ 316.

[2] ه: اثنا.