حديث.

و از جمله مؤيّدات آنكه: دو مثال ديگر در نحو به همين نحو به اسم شريف آن حضرت شهرت يافته، يكى قضيّۀ [أعوذ باللّه من معضلة] و لا ابو الحسن لها [1]. يعنى: [پناه مىبرم به خدا از] مسألهاى مشكل و ابو الحسن نباشد كه آن را حلّ نمايد، و مراد از ابو الحسن در اينجا حضرت أمير (عليه السلام) است بالإجماع.

و ديگر؛ «لو لا علي لهلك عمر» [2]، يعنى: اگر على نمىبود عمر هلاك مىشد، و مراد به على و عمر در اينجا، آن حضرت است با عمر بن خطّاب، به اتّفاق كلّ علماء. و موافق مثال مشهور: (لكل ثان ثالث) مثال ضرب زيد عمروا (ثالث ثلاثة) باشد.

پس اگر گوئى: چرا زيد را- كه اسم خفىّ آن حضرت است- ترجيح دادند بر نام جلى آن حضرت؟

مىگوئيم: شايد به جهت اين باشد كه: امثال غالبا در زبان اطفال و جهّال مذكور و متكرّر مىگردد و در هر مرتبه تسليم و ترضّى و تكريم بر آن حضرت متعسّر مىباشد لهذا اسم خفىّ را بر جلىّ ترجيح دادند كه به ذهن غالب مردم نرسد و موجب ترك تعظيم و سوء ادب نگردد.

و اگر گوئى: پس چرا در آن دو مثال ديگر چنين نكردند بلكه اسم جلىّ آن حضرت را يا كنيۀ مشهورۀ او را مذكور ساختند؟

[1] مغنى اللبيب: 1/ 126، كافى: 7/ 249 حديث 4، تهذيب الاحكام: 10/ 94 حديث 361، الغدير:

3/ 98 (با اندكى اختلاف)، وسائل الشيعة: 28/ 232 حديث 34633.

[2] جامع المقدمات: 1/ 166، ذخائر العقبى: 82، مناقب خوارزمى: 81، ينابيع الموده: 1/ 85، شرح نهج البلاغة ابن ابى الحديد: 1/ 18، الاستيعاب: 3/ 39، تذكرة الخواص: 147، كفاية الطالب: 219 و 334 (با اندكى اختلاف)، نظم درر السمطين: 130 و 132، فرائد السمطين: 1/ 337 براى اطلاع بيشتر مراجعه شود به احقاق الحق: 8/ 182- 192، 17/ 442- 444، الغدير: 3/ 97.