خلاصه معنى آن است كه: حضرت به معاويه نوشت كه: «تو را مغرور ساخته است عزّت دو روزۀ دنيا، پس گرديد منتهاى فايدۀ اين غرور ذلّت تو، پس بترس از بديهاى فعل خود، كه شايد راهى به هدايت يابى».

و معاويه در جواب نوشت كه: رتبۀ من بالا رفت بقدر جوشيدن ديگ من، يعنى به جهت انعام به مردم.

و هرگاه عبارات مذكوره را بدون نقطه و اعراب نويسند شبيه به لغز مىشود.

سؤال ثز [507]:

گويند كه: شيخ محى الدين عربى گفت: إذا دخل السين في الشين ظهر قبر محى الدين، چه معنى دارد؟

جواب:

اگر راست باشد اشاره خواهد بود به آنكه چون سلطان سليم رومى داخل شام شد از قبر او تجسس كرد و پيدا ساخت [1]، و اللّه العالم.

سؤال ثح [508]:

چه مراد است از ابدال كه در أدعيه و اخبار وارد است [2]؟

جواب:

گويند ابدال جمع بدل است بفتح موحّده و دال، يا بضمّ موحّده و فتح دال، يا بكسر اوّلى و سكون ثانيه، و به هر تقدير مراد از آنها جمعى از صلحاءاند كه دنيا از ايشان خالى نخواهد شد. و چون يكى از ايشان بميرد حق تعالى بجاى او ديگرى را قرار دهد و علامت آنها اين است كه از براى آنها فرزندى به هم نرسد.

و كرمانى در «شرح صحيح بخارى»، در باب ما يقول عند الخلاء از كتاب وضوء گفته كه: حماد بن سلمة بن دينار شمرده مىشد از جملۀ ابدال كه هفتاد زن گرفت و فرزند به هم نرسانيد [3].

[1] خزائن نراقى: 124.

[2] مصباح المتهجد: 809، بحار الانوار: 13/ 402.

[3] لاحظ! ارشاد الساري: 1/ 233، تهذيب الكمال: 7/ 264، تهذيب التهذيب: 3/ 13.