و نجاسات لذّت مىبرد و از بوهاى خوش نفرت مىنمايد [1].

و نيز محيي الدين مذهب جبر را نسبت به جميع عرفا داده [2].

و شبسترى در «گلشن» راز نيز گفته:

هر آن كس را كه مذهب غير جبر است * * * نبى گفتا [3]

كه او مانند گبر است [4]

و جميع اشاعرۀ اهل سنّت جبرى مذهبند [5] و چه خوب گفته است امام فخر رازى شافعى اشعرى در اين مقام:

إذا كانت الأشياء من اللّه قدّرت * * * فقد قام عذر الروافض في السبّ

إذا كان ربّ العرش في حكمه قضى * * * عليهم بهذا فالعتاب على الربّ [6]

و ظاهرا نظر به مقدّمۀ جبر است، آنچه عارف مولوى در «مثنوى» فرموده در اواخر سفر اوّل در بيان عذر ابن ملجم لعين در قتل امير المؤمنين (عليه السلام) و وعدۀ شفاعت آن حضرت به او در قيامت با عدم احتياج او به شفاعت:

گفت پيغمبر بگوش چاكرم * * * كو برد روزى ز گردن اين سرم

كرد آگه آن رسول از وحى دوست * * * كه هلاكم عاقبت بر دست اوست

او همىگويد بكش پيشين مرا * * * تا نيايد از من اين فكر [7] خطا

[1] شرح فصوص الحكم قيصرى: 212.

[2] شرح فصوص الحكم پارسا: 240 و 298 (با اندكى اختلاف).

[3] مصدر: فرمود.

[4] شرح گلشن راز: 749.

[5] شرح المواقف: 8/ 146، مطالب العاليه: 9/ 9.

[6] در مظانّش نيافتيم.

[7] مصدر: منكر.