جواب:

در زمان غيبت گزاردن نماز عيدين جايز و سنّت است، هر چند كه فرادى باشد، يا امام جماعت مجتهد نباشد، على الأظهر الأشهر.

و بعضى فرادى را سنّت و جماعت را حرام مىدانند [1]، و بعضى بالعكس [2]، و قول نادرى هست به وجوب با جماعت [3]- خصوصا- هرگاه امامش مجتهد باشد [4]، بنابراين هرگاه كسى نه مجتهد باشد و نه مقلّد حرام است بر او به عنوان فرادى گزاردن، زيرا كه: آن نماز در اين صورت مردّد است ميان سنّت و حرمت، و به اجماع كلّ علماء حرمت بر سنّت غالب است در صورت تردّد [5]، و اللّه العالم.

[1] مختلف الشيعة: 2/ 262، رياض المسائل: 4/ 89، كشف اللثام: 4/ 340.

[2] مختلف الشيعة: 2/ 263 و 264، كشف اللثام: 4/ 339.

[3] ذخيرة المعاد: 318.

[4] همانطورى كه شهيد ثانى (رحمه اللّه) در «روض الجنان: 318.» فرموده: در بين علماى شيعه كسى را نيافتند كه: «فقيه» را يكى از شرائط وجوب صلاة العيدين بدانند، و علماى متأخّر هم فرمايش شهيد را تأييد كردند.

ولى صاحب حدائق اصرار دارند كه: چون علماء تصريح كردند كه شرائط وجوب عيدين همان شرائط وجوب صلاة الجمعه مىباشد، لذا لازم است تمام اقوال بزرگان در صلاة الجمعه در صلات عيدين هم تكرار شود. ظاهرا اين مبنى مورد تأييد مصنف قرار گرفته و بر طبق اين مبنى يكى از اقوال در صلاة الجمعه وجوب با فقيه جامع الشرائط مىباشد. «مفتاح الكرامة: 3/ 56» پس در صلاة العيدين هم به ناچار؛ اين قول وجود خواهد داشت.

[5] فرائد الأصول: 1/ 366 و 2/ 822.

توضيح: عبارت شيخ انصارى (رحمه اللّه) چنين است: «و نسب تقديم الحاظر علي المبيح الى المشهور بل يظهر من المحكي عن بعضهم عدم الخلاف في ذلك».

و در تعادل و تراجيح عبارتى مشابه همين عبارت دارد، و در هر دو مورد در اجماع ترديد مىكند. و در كتب معروف به ناقل اجماع دست نيافتيم و محتمل است منظور از «عن بعضهم» در كلام شيخ انصارى، مؤلّف (يعنى صاحب مقامع الفضل) و يا ديگر باشد.

بارى همين مسأله را شهيد اوّل در «تمهيد القواعد: 40» از اهل تسنن نقل كرده كه بعضى به تخيير و بعضى به ترجيح طرف تحريم تمايل پيدا كردهاند، ولى خودش ترجيح طرف تحريم را