در صورتى كه زايد از نصيب مطعم به قدر سدس باشد، و بعضى شرط ديگر كردهاند [1] و تحقيقش در اينجا چندان ثمره ندارد.

سؤال تكو [426]:

درويشانى كه از اطراف مىآيند و طلب مىكنند چيزى به آنها دادن سنّت است، يا لغو يا حرام؟

جواب:

هرگاه آنها مسلمان باشند و تارك الصلاة، يا فاسق نباشند چيزى به آنها دادن ظاهرا ضررى ندارد، خصوصا هرگاه در ندادن هتك عرض و بىآبروئى حاصل شود، و در حديث وارد است كه: «خير المال ما وقى به العرض» [2]، و هرگاه فاسق، يا تارك الصلاة باشند تا توانند چيزى به آنها ندهند.

و در حديث معتبر وارد است كه: «هر كه اعانت كند تارك الصلاة را به لقمهاى، يا كسوهاى، گويا چنان است كه كشته است هفتاد پيغمبر را كه اوّل ايشان حضرت آدم و آخر ايشان حضرت خاتم باشد» [3].

و اينها در صورتى است كه مستحلّ ترك نماز و مستحلّ فعل حرامى نباشد و الّا مرتدّ و كافر مىباشد.

سؤال تكز [427]:

زكات واجب را از كسانى كه معرفت ندارند [4] عنفا و جبرا مىتوان گرفت و به مستحقّ داد، يا نه؟ و بر تقدير جواز گرفتن؛ به چه اشخاص بايد داد؟

جواب:

اوّلا بايد مسألۀ وجوب زكات را با شرايط آن تعليم ايشان كنند و بعد از آن تحقيق نمايند كه زكات به ايشان تعلّق گرفته، يا نه، هرگاه گويند كه تعلّق نگرفته و كذبشان معلوم نباشد بر آنها شرعا تسلّطى به هم نمىرسد، و اگر

[1] كفاية الأحكام: 297.

[2] كشف الغمه: 2/ 31.

[3] جامع الأخبار: 87.

[4] ه: ندارند و نمىدهند.