كه كفرش معلوم نباشد، هرچند كه ظنّ غالب به هم رسد كه آن را از كافر گرفتهاند، يا كافر آن را كشته است- چنانكه در بلغار مشهور است- آن پاك است، زيرا كه در ولايت «حاجى طرخان» كه مشهور است به «اشتر خان» [1] و بلغار در آنجاست جماعت غازانيه هستند و آنها سنّىاند و سنّى پاك است و ذبيحۀ او حلال است از هر مذهبى از چهار مذهب كه باشد، على المشهور المنصور، مگر آنكه سنّى ناصبى باشد، به اين معنى كه اظهار دشمنى حضرت فاطمه (عليها السلام) يا يكى از ائمّۀ اثنا عشر (عليهم السلام) نمايد، و چنين كسى در ميان اهل سنّت در اين اعصار ظاهرا به هم نرسد مگر بر فرض نادر و مثل اين فرض در ميان شيعه [2] نيز مىشود، بلكه بسيارى از شيعيان را ديدهايم كه گاهى كفر مىگويند و اين منشأ حكم به نجاست همۀ شيعه نمىشود، خلاصه: هر مسلمانى پاك است، مگر آنكه خارجى، يا ناصبى، يا غالى باشد.

سؤال تكه [425]:

با وجود پدر يا مادر ارث به جدّ، يا جدّه مىرسد يا نه؟ و با وجود اولاد ارث به نواده مىرسد يا نه؟

جواب:

نمىرسد، بلكه با وجود أقرب به ميّت ارث به أبعد نمىرسد، مگر در يك مسأله اجماعيّه و آن ارث بردن پسر عمّ پدر مادرى است با وجود عمّ پدرى تنها كه در اين صورت به عمّ پدرى چيزى نمىرسد [3]، لكن در بعض صور سنّت است از براى هر يك از پدر و مادر كه از حصّۀ خود چيزى بر سبيل طعمه به پدر و مادر خود دهند، و مشهور آن چيز را تحديد به سدس تركه كردهاند و بعضى سدس حصّۀ دهنده فرمودهاند [4] و بر تقدير اوّل منحصر مىشود

[1] ج: هشترخان.

[2] ج: اهل شيعه.

[3] كفاية الأحكام: 301.

[4] كفاية الأحكام: 297.