جواب:

ارث مىبرد و عقوق مانع ارث نمىشود، بلكه موجب عقاب [1] اخروى و تأديب دنيوى مىباشد مگر آنكه توبه كند هرچند كه بعد از مرگ [2] باشد، و به اعمال صالحه روح پدر را شاد كند و خود را از عقوق [3] بيرون آورد.

سؤال تيط [419]:

شخصى دختر خود را به كسى فروخته و قدرى باغ نيز از ارث والدۀ صبيّه مانده؛ آن را نيز فروخته، و مبلغ دوازده تومان صداق والده نيز در ذمّۀ اوست، الحال صبيّۀ مذكوره ادّعاى باغ را با وجه صداق و بيست تومان قيمت خود را كه از مشترى گرفته مىنمايد، آيا به او مىرسد يا نه؟

جواب:

اگر آن دختر مسلمانزاده است و از بايع به وجه [4] حلال، يا شبهه به هم رسيده است بيعش باطل است و ثمن به مشترى برمىگردد، و اگر مشترى به نكاح جبرى، يا از بابت كنيزى به او جماع نموده مشغول الذّمة به مهر المثل او مىشود، و اگر به زنا از بايع به هم رسيده در وقتى كه مادرش كنيز بوده؛ پس آن دختر را از آقاى مادر خريده ملك او مىگردد [5] هرچند كه جماعش بر او حرام مىباشد- به اجماع اماميه- زيرا كه ولد زنا حكم فرزند زانى و زانيه دارد در باب نكاح [6]، و در اين مسأله اهل سنّت خلاف دارند [7]، و به هر تقدير بايع مىتواند كه آن دختر را در اين صورت بفروشد.

[1] د، حجرى: عذاب.

[2] ب: موت.

[3] ج: عقوبت.

[4] ه: وطى.

[5] اگر پدر يا مادر آزاد باشند فرزند به اشرف آنها (آزاد) ملحق خواهد شد اجماعا مگر در يك صورت و آن صورت اين است كه: مولى كنيزش را به ازدواج مرد آزادى درآورد و شرط نمايد كه فرزندان برده باشند در اين صورت عدهاى پذيرفتند كه برده باشند. مختلف الشيعة: 2/ 568، الدروس الشرعية: 2/ 193. بنابراين چون مولى آزاد است دختر به ملك مشترى در نمىآيد.

[6] تذكرة الفقهاء: 2/ 613، ايضاح الفوائد: 3/ 41 و 42.

[7] مغنى ابن قدامه: 7/ 91، المجموع: 16/ 222.