شوهر ارث ببرند، و شما ديروز فرموديد كه ممكن است كه شخصى بميرد و تركۀ او بعد از اخراج ديون و وصايا هرگاه مثلا چهارصد و چهل و هشت اشرفى باشد سهم يك زوجۀ او بيشتر از يك اشرفى نمىشود و حال آنكه زنان او همگى مستقيمة الحيض و مدخول بها باشند، اين چه نحو مىشود؟ زيرا كه جمعى از ملّاها در اين مسأله حيرانند.

جواب:

در شريعت اسلام زياده بر چهار زن آزاد، يا دو كنيز كه از جملۀ چهار زن باشند بر مرد آزاد حرام است به عقد دوام، و همچنين زياده بر دو زن آزاد، يا يك زن آزاد و دو كنيز يا چهار كنيز بر مملوك حرام است كه در يك وقت با هم داشته باشد به عقد دوام، و كنيز را به ملك اليمين داشتن حدّى ندارد با هم مىتوانند بود، و همچنين به عقد متعه و تحليل هر قدر كه خواهند با هم مىتوانند گرفت هرچند كه زياده بر چهار باشد بنابر أشهر أظهر.

و زوجۀ دائمه ارث مىبرد بلا خلاف و ملك اليمين و محلّله ارث نمىبرند بلا خلاف و در متعه خلاف است [1]، أشهر أظهر آن است كه تمتّع موجب ارث نيست [2] مطلقا، و بعضى موجب مىدانند به شرطى كه در ضمن العقد شرط عدم ارث ننموده باشند [3] و آن ضعيف است، و به عقد دوام توارث به هم مىرسد هرگاه موت در حين زوجيّت يا در عدّۀ رجعيه باشد و در غير اين دو صورت توارث نمىباشد، لكن هرگاه بيمار زن خود را طلاق دهد آن زن تا مدت يك سال از او ارث مىبرد مگر آنكه زوج از آن مرض چاق شود، يا آنكه مطلقه به ديگرى شوهر كند، و زوج از او ارث نمىبرد مگر آنكه موتش در عدّۀ رجعيّه شود.

[1] مختلف الشيعة: 7/ 226، شرح لمعه: 5/ 298.

[2] الف، ب، ج: نمىشود.

[3] مختلف الشيعة: 7/ 227، جامع المقاصد: 13/ 38.