در إخلاق [1] ثياب است، يا مراد آن است كه: خالق ممتنع الوجود نيست مثل شريك خود، و در صدق قضيّۀ سالبه وجود موضوع و محمول شرط نيست و به انتفاء احدهما صدق به هم مىرساند مثل: «ليس زيدا و العنقاء بشريك الباري».

و [ممكن است] مراد به رسول اللّه در اينجا جبرئيل باشد. و ممكن است كه «عمه» در اينجا به كسر ميم مخفّفه باشد به معنى متحير و گمراه [2] [باشد]، و اللّه العالم.

سؤال شمو [346]:

در بعضى از بلاد متعارف است كه در روز عاشوراء تعبيه [3] مىكنند و شبيه مىسازند و بعضى به صورت امام حسين (عليه السلام) و حضرت امير (عليه السلام) و ساير شهداء و بعضى به صورت يزيد و ابن ملجم [4] ... و غيرهم- از ملاعين- مىشوند، و همچنين از براى اخبار مردم كه جمع شوند در حسينيهها سنج و دهل [5] مىزنند، بلكه در بعضى بلاد ساز و صرنا مىنوازند، چه صورت دارد؟

جواب:

تشبيه ظاهرا ضررى نداشته باشد، نظر به أصالة اباحۀ أشياء و عدم ثبوت منع از آن، و خبر «من تشبّه بقوم فهو منهم» [6] و همچنين روايت: «من كان كلامه كلام النساء و مشيه مشي النساء و يمكّن من نفسه كما يمكّن النساء فارجموه و لا تستحيوه» [7]؛ منافاتى به آن ندارد، و حديث منع تشبّه به دشمنان خدا- بر

[1] يعنى: كهنه شدن، كهنه كردن، كهنه پوشانيدن (لغتنامه دهخدا: 5/ 1525).

[2] لسان العرب: 13/ 519.

[3] يعنى: تنظيم و آرايش لشكر براى جنگ (لغتنامۀ دهخدا: 14/ 756).

[4] ج، د: ملجم و حارث.

[5] الف: بوق.

[6] عوالى اللئالي: 1/ 165، مسند احمد بن حنبل: 2/ 147 حديث 5093 و 5094.

[7] كافى: 7/ 268 حديث 36، تهذيب الاحكام: 10/ 149 حديث 29، وسائل الشيعة: 28/ 159 حديث 5، مستدرك الوسائل: 18/ 79 حديث 1.