قسمت چه توان كرد ميان دو از ايشان * * * خالش پسر عمّ شد و عمّش پسر خال؟

جواب:

مثلا: هرگاه زيد و عمرو برادر باشند، و زينب را زيد گرفته و از او بكر به هم رسيد، و عمرو كلثوم دختر زينب را گرفت از او خالد به هم رسيد، و زبير برادر مادرى كلثوم مادر عمرو را گرفت و از او وليد به هم رسيد، پس خالد متوفّى گرديد از سر بكر و وليد، پس بكر خال و پسر عمّ خالد است و وليد عمّ و پسر خال او [خالد] است، و ميراث خالد ميان ايشان بالمثالثة قسمت مىشود، و بعد از آنكه جواب را در صحرا گفتم و در آوردم، در شهر به جواب آن- از شعر- برخوردم:

شاگردى من كن تو بسى ماه و بسى سال * * * تا شرح كنم حال پسر عمّ پسر خال

گر زان كه شود مادر امّت زن عمّت * * * فرزند عمّت هست در اين حال ترا خال

هرگاه شود مادر بابت زن خالت * * * حاصل شود از بهر تو عمّ و پسر خال

ميراث سه سهم است بگويم كه بدانى * * * دو سهم برد عمّ و يكى مىبردش خال [* 39]

سؤال رصح [298]:

هرگاه شخصى بميرد و وارثش منحصر در يك شخص باشد كه هم عمّ باشد و هم خال، چگونه ارث مىبرد؟ و تصويرش به چه نحو مىشود؟ [* 40]

جواب:

هرگاه بكر پسر زيد رقيه دختر زينب را- كه نيز زن زيد است و خالد را از زيد به هم رسانيده- بگيرد و از رقيه وليد را به هم رسانيد خالد خال و عمّ مىشود، و همين نسبت ميان مرحومان صاحب مدارك و صاحب معالم