و ممانعت مادر اطفال كنند كه به خانۀ مادر خودش نرود؟ و زن مىتواند كه مهر را از تركۀ شوهر بگيرد؟ و همچنين شوهر تعهّد كرده بود كه گوشواره و حلقه از براى او بسازد و بعد از زفاف خويشان شوهر- چنانكه متعارف است- قدرى وجه به آن زن به عنوان تكلّف و هديه دادهاند و شوهر همان وجه را از براى او گوشواره و بازوبند ساخته، آيا برادرهاى شوهر مىتوانند كه از او بگيرند؟

و رخوتى كه از براى زن طيار [1] كرده مال زن است يا مال شوهر، بعد از وفات؟

جواب:

اختيار پرستارى صغار بعد از پدر با مادر است و ديگرى را بر او تسلّطى نيست خواه خويش و خواه بيگانه، و در باب تركۀ ميّت هرگاه وصيّى نداشته باشد و جدّ پدرى يا وصىّ او نيز نباشد و يا باشد و به شرايط ولايت نباشد؛ اختيار آن با حاكم شرع است، و اگر او نباشد با عدول مؤمنين است كه حسبتا للّه از براى صغار نگاه دارند.

و در باب دعاوى زوجه از مهر و غيره هرگاه ثابت كند كه بر ذمّۀ شوهرش مىباشد و قسم نيز بر بقاى آن خورد؛ مىتواند كه از تركه بگيرد، و رخوتى كه شوهر از براى او [مهيّا] كرده از جملۀ تركۀ شوهر است مگر آنكه زن ثابت كند كه آنها را به او بخشيده و به تصرّف او داده، و برادر شوهر را تسلّطى بر زوجۀ او نيست و به هر جايى كه خواهد مىتواند رفت، و وجهى را كه به هديه و رونما به او دادهاند مال اوست.

سؤال رصد [294]:

زيد از براى پسر بزرگ خود زن خواسته و ضامن وجه صداق او شده و بعد از آن فوت شده، و زوجۀ پسر ادّعاى مهر خود بر [2] تركۀ ميّت مىنمايد، او را مىرسد يا نه؟

جواب:

مىرسد هرگاه ضمان به نهج شرعى شده باشد و آن از قبيل ديون

[1] يعنى: آماده، مهيّا (فرهنگ معين: 2/ 2243).

[2] ج: را از.