و چهار سهم فرض كنند و هفت سهم آن را به همشيره دهند و هر يك از برادرها هشت سهم و نيم بردارند، و اضافهاى كه همشيره در اين صورت مىبرد نظر به ثمن مادر، يا به او مىبخشيد يا نصف آن را به مصالحۀ قهريه مىتوانيد گرفت و اضافۀ مذكوره عبارت است از چهار سهم و ربع از هفتاد سهم از سهم همشيره، و نصف [1] آن دو حصّه است و ثمن از هفتاد حصّه، يعنى هفت سهم همشيره را هفتاد حصّه فرض كند و به صيغۀ مصالحه از حصّۀ ثمن مادر، دو حصّه و ثمن آن را از او بگيرند و آنچه بماند مال اوست، و اللّه العالم.

سؤال قكد [124]:

زيد فوت شده از سر دخترى و زوجه و والده، و بعد از او زوجه نيز فوت شده از سر صبيّه و والده [2]، آيا از متروكات زيد و زوجه با وجود دختر و مادر به برادرهاى زيد چيزى مىرسد يا نه؟ و ديگر آنكه حضانت و پرستارى مرتضعۀ صغيره به جدّۀ مادرى مىرسد، يا به جدّۀ پدرى، و كيفيّت حصّۀ هر يك از ورثه [3] را بيان فرمائيد؟

جواب:

تركۀ زيد را سى و دو حصّه فرض كنند، چهار حصّه را به زوجه و هفت حصّه را به مادر زيد، و بيست و يك حصّه را به دخترش دهند [4] و به

[1] ب، ج، ه: نصفۀ.

[2] يعنى: والدۀ اين زوجۀ متوفّى.

[3] ه: ورثۀ مذكوره.

[4] روش محاسبه اين مسأله بدين صورت است كه زوجه ثمن مال را، و مادر سدس مال را، و دختر نصف مال را مىبرد و اضافه بين مادر و دختر تقسيم مىشود كه يك ربع به مادر و سه ربع به دختر داده مىشود. (شرح لمعه: 8/ 99 و 100).

محاسبۀ مرحوم مؤلّف نيز به اين صورت است: براى سهولت و عدم اعشار مفروض در متن كه 32 باشد سه برابر مىكنيم كه مىشود: 96 3* 32

ثمن زوجه مىشود 12 (كه سه برابر 4 مىباشد) 12 8/ 96

حصۀ مادر (سدس) 16 مىشود: 16 6/ 96