ذلك پسر اين حقيره فوت شد. و وارث او منحصر است به زوجه و يك دختر و به اين حقيره. بعد از فوت پسر، حاجى على اكبر نام كه پدر زن او مىباشد تركه را بالتمام تصرف كرده كه «مال صغير است و من ولى مىباشم». در اين صورت نصف مال پسر كه به صيغۀ مصالحه به من منتقل شده است حاجى على اكبر را مىرسد كه از من پس بگيرد يا نه؟-؟. و از نصف مال پسر چه چيز و چه قدر به من مىرسد؟

جواب:

در صورت ثبوت مصالحه كسى را حقى در آن نصف نيست. و در نصف باقى هم بعد از اداء دين و وصيت (اگر باشد)، دختر مستحق نصف است بالفرض، و مادر مستحق سدس است بالفرض، و زوجه مستحق ثمن. و زيادتى كه باقى مىماند- اگر اخوه از براى او نباشد كه حاجب مادر بشوند از زايد بر سدس- آن زيادتى [را] به عنوان «ردّ» ارباعا قسمت مىكنند ميان مادر و دختر، يك حصه به مادر مىدهند و يك حصه به دختر. و بقيه را قسمت مىكنند به نود و شش حصه، شصت و سه حصه مال دختر است و بيست و يك حصه مال مادر است و دوازده حصه مال زوجه است.

و بايد دانست كه: زوجه از زمين و آب تابع زمين، ميراث نمىبرد. خواه زمين ساده باشد يا محل باغ و عمارات و امثال اينها. و از اصل بناء و اشجار مستحق قيمت آنها است به قدر حصه. و لكن وارث را مىرسد كه بگويد قيمت را نمىدهم از اصل بناى عمارات و اشجار حصۀ خود را بگيرد. و از غير اينها از منقولات و حيوان (همگى) حصۀ خود را مىگيرد. و هر گاه متوفى اخوه دارد كه حاجب شوند، پس آن باقى [را] به دختر مىدهند و مادر همان سدس خود را مىگيرد. و مراد از اخوه دو برادر است يا بيشتر، يا يك برادر و دو خواهر يا بيشتر. و بايد كه اخوۀ پدر و مادرى باشند يا پدرى تنها. و اخوۀ مادرى حاجب نمىشوند.