ادعا است. و ممكن است خاندان شيخ در «طوس» اگر هم شيعه بودهاند در حال تقيه بسر مىبرده و بمذهب شافعى تظاهر مىكردهاند تا از گزند سوء نظير آن چه «فردوسى» پس از مرگ بدان مبتلا گرديد و جنازهاش را باتهام «رافضى» بودن بقبرستان مسلمانان راه ندادند مصون بماند. و همين تقيه باعث چنان خطائى گرديده است.

2- از ورود به بغداد تا هجرت به نجف:

موقعيت علمى و مذهبى و سياسى بغداد آن عصر:

براى معرفى كامل «بغداد» آن روز شايد يك كتاب هم كم باشد در عين حال ضرورت دارد در اينجا دورنمائى از وضع سياسى و علمي آن ترسيم كنيم.

از آغاز تأسيس «بغداد» به دست ابو جعفر منصور دومين خليفه عباسى و انتقال مركز خلافت بآنجا (146 ه) [1]. همانطور كه اين شهر مركز ثقل سياست جهان اسلام گرديد و بر سراسر قلمرو اسلام حكومت مىكرد همچنين بزرگترين پايگاه علم و مجمع دانشمندان در فنون مختلف قرار گرفت، در طول چند قرن دانشمندان از هر سوى بجانب «بغداد» متوجه و در آنجا متوطن شدند و يا بطور موقت جهت كسب و نشر علم رحل اقامت افكندند:

بزرگترين فقها و ارباب مذاهب اسلام: ابو حنيفه، شافعى، احمد حنبل، داود ظاهرى و نيز بزرگترين محدثان از جمله مؤلفين «صحاح ست» [2] و بزرگترين مورخان مانند محمد بن اسحاق، واقدى، ابن سعد كاتب واقدى، يعقوبى، مسعودى، طبرى، بلاذرى، ابن قتيبه دينورى، ابو الفرج اصفهانى تمام يا مقدارى از عمر خود را در اين ديار سر كرده و برخى از آنان تا دم مرگ در آن عاصمه دانش گذرانيده و همانجا دفن شدهاند كما اينكه برخى از آنان مثل مسعودى، بلاذرى

[1] بنا بنقل خطيب بغدادى در تاريخ بغداد (ج 1، ص 66) منصور، در سال 136 هبه خلافت رسيد و در 145 به پىريزى و ساختمان بغداد آغاز كرد و در 146 ساختمانهاى شهر پايان يافت و دستگاه خلافت بآنجا منتقل گرديد، ديوار خارجى شهر و كليه عمليات ساختمانى در اواسط سال 149 تمام شد در اين مورد اقوال ديگرى با تفاوت اندك نقل گرديده است.

[2]- صحاح ست شش كتاب معتبر حديث اهل سنت و بمنزله كتب اربعة شيعه است و مولفان آن كتب عبارتند از: 1- ابو عبد اللّٰه محمد بن اسماعيل بخارى (194- 256) صاحب صحيح بخارى 2- مسلم بن حجاج النيشابورى، م 261، صاحب صحيح مسلم 3- ابو داود سليمان بن اشعث سجستانى، متوفى