- 3 - مروان بن حكم 64 - 65 چون معاويه ، پسر يزيد در سال شصت و چهار ( 64 ) زندگانى را به درود گفت و كسى را به جانشينى خود اختيار نكرد اختلافاتى به همرسيد و از آن ميان مروان حكم در شام پيروز شد و از ماه ذو القعده از سال شصت و چهار در شام عنوان خلافت را بر خود نهاد .
مروان در ماه رمضان از سال شصت و پنج ( 65 ) به سنّ شصت و سه سال ، به دستور عاتكه مادر خالد از يزيد بن معاويه ( كه مروان پس از اين كه مردم شام با وى بيعت كردند براى كوچك كردن خالد و سر شكستگى وى مادرش عاتكه را به زنى گرفته بود ) كشته شده و پسرش ، عبد الملك مروان به جاى او نشسته است .
در بارهء مروان همين بس كه مورّخان سنّى و شيعه ، به اتفاق ، پيش آمد كار خليفهء سيم ، عثمان ، را بيشتر بر اثر فساد و افساد او دانسته‌اند و به عقيده بسيارى از مورّخان معتمد از اهل تسنّن طلحه ، صحابى مشهور و يكى از « عشرهء مبشّره » ، در جنگ جمل به تير او كشته شده است .
در قاموس الرجال ( جلد هشتم - صفحه 463 ) چنين آمده است :
« در حياة الحيوان دميرى است كه حاكم در كتاب « الفتن و الملاحم » از مستدرك خود از عبد الرحمن بن عوف روايت كرده كه او گفته است : هيچ مولودى براى كسى متولد نمىشد مگر اين كه او را به نزد پيغمبر ( ص ) مىآورده‌اند و او در باره اش دعا مىكرد چون مروان ولادت يافت و او را به نزد پيغمبر ( ص ) آوردند پيغمبر ( ص ) گفت « هو الوزغ بن الوزغ ، الملعون بن الملعون » .