فرمود حضرت باقر عليه السلام : » معنى اللَّه معبودى است كه خلق متحيّرند از درك حقيقت او و احاطه به كيفيت او . و عرب مىگويد : اله الرّجل . وقتى متحير شود در چيزى و احاطهء علمى به او پيدا نكند . و مىگويد : و له . وقتى كه پناه ببرد به چيزى از آنچه مىترساند او را ، و « الاله » به آن چيزى كه مستور از حواس مردم است « .
فرمود حضرت باقر عليه السلام : « احد فرد يكتا است . و « احد » و « واحد » به يك معنا است ، و آن يكتايى است كه نظيرى براى او نيست . و توحيد اقرار به وحدت است ، و آن انفراد است . و « واحد » عبارت از متباينى است كه از چيزى منبعث نشود و با چيزى متّحد نگردد . و از اين جا است كه گويند بناء عدد از « واحد » است و واحد از عدد نيست ، زيرا كه عدد به واحد گفته نشود ، بلكه به دو تا گفته شود . پس معنى قول خدا : اللَّه احد آن است كه معبودى كه خلق متحيّرند از ادراك او و احاطه به كيفيّت او ، يكتا است در خدايى و متعالى از صفات خلق است . » [1] فرمود حضرت باقر عليه السلام كه « حديث كرد براى من پدرم ، زين العابدين عليه السلام ، از پدرش ، حسين بن على عليهما السلام ، كه فرمود : صمد آن است كه جوف ندارد . و صمد آن است كه آقايى او به منتها رسيده . و صمد آن است كه نمىخورد و نمىآشامد . و صمد آن است كه نمىخوابد . و صمد دائمى است كه هميشه بوده و هميشه خواهد بود .
فرمود حضرت باقر عليه السلام محمّد بن حنفيّه مىگفت : « صمد آن است كه قائم بنفسه باشد و غنّى از غير باشد . و غير او گفت : صمد متعالى از كون و فساد است . و صمد آن است كه موصوف به تغاير نباشد » .
و حضرت باقر فرمود : « صمد بزرگ مطاعى است كه فوق او امر و نهى كننده اى نباشد . فرمود : » سؤال شد على بن الحسين زين العابدين عليهما السلام از صمد . فرمود : « صمد » آن كسى است كه شريك از براى او

[1] - منبع پيشين ، حديث 2 . .