نام کتاب : قراضه طبيعيات نویسنده : ابن سينا جلد : 0 صفحه : 15
محمد بن محمد غانمى فردى از خاندان غانمى هرات باشد محتملست كه وى
مانند برادرش در مشرق ايران سكنى داشته و امير مذكور از رجال آن سرزمين (مثلا
نيشابور يا طوس يا هرات) بوده باشد.
مؤلّف صفات و فضائلى از امير مذكور نقل كرده كه اگر بحق باشد قابل
توجه است وى ميگويد كه آن امير همّت خود را بشهر گشادن و ولايت گرفتن و خزاين و
اموال گردآوردن و جواهر و طرايف [1] ذخيره ساختن مقصور نكرده بود بلكه ميخواست كه «هرچ اندر جهان انواع
علومست نزديك خويش حصر كند و آنگاه تميز صائب برو گمارد تا آنچ از طرف و نوا درست
خويشتن را حاصل كند تا بدان او را استمتاع و سعادت دو جهانى باشد» [ص 3]. امير
منظور مجلس علمى تشكيل ميداد و اين سنتى بود در ميان بسيارى از ملوك و اميران
ايرانى در قرن سوم و چهارم و پنجم و ششم هجرى كه دانشمندان را در محضر خود
بمباحثات و گفتگوهاى ادبى و علمى واميداشتند و بافاضه و استفاضه مىپرداختند امير
مذكور بتأليف كتاب و بزبان فارسى و انتشار علم و فرهنگ علاقهمند بوده:
«و چون اندر مجلس شريف ... حديث طبيعيّات و كتب ارسطاطاليس اندرين
باب همىرفت بفرمود اين خادم را تا كتابى كند اندر مسائل طبيعى بر طريق سؤال و
جواب بپارسى تا فايده آن عام باشد.» (ص 3) بهر صورت جمع و ترتيب اين كتاب كه
بفرمان وى صورت گرفته نمونه
[1] - درباره استعمال كلمه طرايف رش: حواشى اين كتاب ص 121 س 5
ببعد و تاريخ برامكه (چاپ استاد عبد العظيم قريب) ص 17 س 19 و ص 51 س 8 و ص 64 س
4؛ ابو بكر حميد الدين عمر بن محمود بلخى، مقامات حميدى (چاپ آقاى على اصغر شميم
همدانى) ص 186 س 1 و ص 208 س 7.
نام کتاب : قراضه طبيعيات نویسنده : ابن سينا جلد : 0 صفحه : 15