باب دوازدهم در بيان عقل نظرى و [كيفيت‌] [1] بيرون «آمدن او» [2] از قوت بفعل‌

درست كرديم كه نفس «انسان حادثست با بدن. و هر نفس انسانى را قوتى هست و آن عقل نظرى است و اين» [3] قوت در اوّل كار عقل «هيولائى» [4] است. و (او) [5] عقلى است بقوت نه بفعل، اعنى كه «صورت» [6] معقولات در نفس «بقوتى است» [7] نه بفعل. پس هر آينه «حادث» [8] باشد بچيزى «تا اين صورت را از حدّ قوت بحدّ تفعل» [9] آرد. و «آن چيز همچنين اگر بقوت باشد» [10] بضرورت «او را» [11] حاجت باشد نيز [12] بچيزى ديگر كه «در او صور معقولات بفعل باشد. پس نفس مردم چون از قوت بفعل‌

[1] - ح: ندارد.

[2] - د ح: آوردن آن- س آ: آمدن.

[3] - ح ف: انسانى را حدوث با بدنست و او را قوتيست كه آن را عقل نظرى خوانند و آن- م د: انسانى را حدوث با حدوث بدنست و آن را قوتيست كه آن را عقل نظرى خوانند و آن- آ س: انسانى حادثست با بدن و مر نفس انسانى را قوتى هست عقلى و نظرى و اين.

[4] - نسخ ديگر: هيولانى، ظاهرا اين درست است.

[5] - ح ف افزوده- م د: آن.

[6] - س آ ف: صور.

[7] - س آ: بقوت باشد- م د ح ف: بقوت است- ظاهرا اين درست است.

[8] - س آ: حاجت بچيزى بود- در نسخ ديگر: حاجت باشد بچيزى- ظاهرا همين طور بايد باشد.

[9] - س آ م د ح: تا اين صورت را از قوت بفعل.

[10] - نسخ ديگر: اگر آن چيز همچنين بقوت باشد.

[11] - س آ: وى را نيز- ح م د ل: او را نيز.

[12] - س آ ح: ندارد.