نام کتاب : شرح رسالة الطير( ابن سهلان ساوى) نویسنده : عمر بن سهلان ساوى جلد : 1 صفحه : 18
صحيح است.
اوّلا ببايد شناخت كه جماعت انسان امّتهااند و هر امّتى از يكديگر
متميز باشند به اخلاق و اوضاع لغات و عبارات و آنچه در اختلاف امم بدين وجوه تأثير
كرده است به حكمت خداى تعالى اختلاف اجزاء
[1] آن اجسام بود كه مسامت ايشان بود از كره نخستين چه هر جزوى از اجزاء [2] آن كه مسامت بقعه از بقاع زمين شود
تأثير او دگرگون [3]
باشد هم از آن [4] كوكب نيست و هم از كره ثوابت، پس
اختلاف اوضاع كرات مائله از اجزاء زمين و آنچه عارض گردد آن را قرب و بعد و آنچه
توابع [5] اختلاف بود چون [6] اختلاف اجزاء
[7] زمين كه مساكن هر گروهى و امّتى باشند و اين اختلاف [8] كار تبع اختلاف آن كواكب بود كه مسامت
اين مساكن باشد از ثوابت و از اجرام ديگر و از اوضاع كرات مايله.
پس اختلاف اين اجزاء و كواكب مسامت
[9] شود تا [10]
با اختلاف كره مايله به فرمان خداى تعالى و تقدير او در اختلاف بقاع زمين و اختلاف
مساكن و اختلاف اجزاء زمين و اختلاف مساكن، سبب شود اختلاف بخاراتى را كه از زمين
برآيد كه مشاكل و ملايم اين بقعه بود و آنكه اختلاف بخارات سبب شود اختلاف هواها
را و اختلاف آبها را، چه هواى هر شهرى مختلف شود
[11] بخارى كه از زمين [12] متصاعد مىشود و بخاراتى كه در زمين باشد در آبهاى [13] آن تأثير كند و آن هواها كه از اين
بخار منفعل شده باشد هم [14] درين آبها اثر كند و آبها از آن هم منفعل شود، چنانكه از ديگر