- تفصيل از آن بحث مى‌كند.

خطيب قزوينى از نظر فكرى تا اندازه‌اى به عبد القاهر جرجانى، نزديك است و بسيارى از مطالب را از عبد القاهر و سكّاكى گرفته ولى در برخى از موارد با عقايد سكّاكى مخالفت مى‌كند و گاه بر آنان اعتراضاتى وارد مى‌كند، در عين حالى كه از آنان مطالبى هم نقل مى‌كند. رويهم رفته بايد گفت كه وى بهترين خلف شايسته و دنبال‌رو سكّاكى است.

«تلخيص المفتاح» خطيب قزوينى را برخى ملخّص كرده و نام آن‌را «تلخيص التلخيص» نامند «تلخيص المفتاح» را به نظم هم درآوردند همچون نظم زين الدين ابو العزّ طاهر بن حسن بن حبيب حلبى متوفّى به سال 808 هجرى كه نام آن‌را «التلخيص فى نظم التلخيص» ناميد و 2500 بيت هم دارد. ديگران هم اين كتاب را به نظم درآوردند.

و اصولا «شروح التلخيص» در چهار مجلّد در مصر چاپ شده و از روى چاپ مصر در قم هم افست شده است براى آگاهى بيشتر از شروح مطوّل و تلخيص‌ها مى‌توان به جلد يكم «كشف الظنون عن اسامى الكتب و الفنون» تأليف مصطفى بن عبد اللّه مشهور به حاجى خليفه، چاپ استانبول صفحات 473 تا 479 مراجعه كرد.

[3] - ر ك: دكتر احمد مطلوب، القزوينى و شروح التلخيص، مكتبة النهضة بغداد الطبعة الاولى 1387 ه 1967 م ص 571.

[4] - ر ك: سعد الدين تفتازانى، مطوّل فى شرح تلخيص المفتاح، از انتشارات كتابفروشى علميّه اسلاميّه، چاپ سنگى، به خط عبد الرحيم، ص 3.

[5] - ر ك: همان مأخذ و همان صفحه.

[6] - ر ك: عبد الرحمن بن محمد بن خلدون، مقدّمة، مؤسسة الاعلمى للمطبوعات، بيروت ص 545.

[7] - ر ك: الأعلام ج 8 ص 113.

[8] - ر ك: مقدّمه ابن خلدون ص 481.

[9] - ر ك: مطوّل چاپ عبد الرحيم ص 14.

[10] - ر ك: مأخذ سابق ص 15.

[11] - ر ك: مأخذ سابق ص 15.

[12] - ر ك: ابو محمد عبد اللّه بن محمد بن سعيد بن سنان الخفاجى (معروف به: ابن سنان خفاجى) سرّ الفصاحة، شرح و تصحيح از: عبد المتعال الصعيدى، مكتبة و مطبعة محمد على صبيح و اولاده 1389 ه 1969 م ص 51.

[13] - براى آگاهى بيشتر رجوع شود به مطوّل چاپ عبد الرّحيم ص 30.

[14] - براى آگاهى بيشتر رجوع شود به مأخذ سابق ص 31.

[15] - ر ك: مأخذ پيشين ص 246.

[16] - ر ك: كتاب ارسطوطاليس فى الشعر، ترجمه ابى بشر متّى بن يونس قنّانى از سريانى به عربى، تحقيق از:

دكتر شكرى محمد عبّاد، دار الكتاب العربى للطباعة و النشر، قاهره 1386 ه 1967 م كه در صفحه 177 در شرح حال متّى بن يونس نوشته شده است:

«انّه من اهل ديرقنّا. انّه مات ببغداد سنة ثمان و عشرين و ثلاث مأة- 328 ه.-