و باز به زندگى عادى خود ادامه مى‌دهند، بعضى ديگر پيوسته گرفتار اندوه، سختى، مصيبت و مشكل مى‌شوند آنچنانكه با وضعى بسيار دشوار رو برو مى‌گردند، اينان از هيچ مصيبتى نجات نمى‌يابند، مگر آنكه گرفتار مصيبتى بزرگتر شوند، بهتر است اين دسته از مردم از خود بپرسند كه: چرا؟ به چه علّت مشكلات و مصايب فقط گريبانگير اينان مى‌شود؟ پاسخ را در سخن امام على عليه السلام مى‌يابيم آنجا كه سبب مصيبتهاى پى درپى انسان را، پياپى گناه كردنِ او مى‌داند، انسان همچنانكه گناهان را يكى پس از ديگرى مرتكب مى‌شود، مصايب نيز يكى پس از ديگرى به او روى مى‌آورند. اگر در خانه‌اى جاى آلوده‌اى باشد كه حشرات در آنجا جمع مى‌شوند راه حل، آن نيست كه فقط به نابودى كردن حشرات اقدام كنيم، زيرا هر قدر از آنها بكشيم باز فوجى ديگر از حشرات در آن نقطه آلوده جمع مى‌شود، پس در اين صورت چه بايد كرد؟ چاره در پاك كردن خانه از آلودگيهاست.

هم‌چنين وقتى مصايب، سختيها و مشكلات، پى درپى بر تو وارد مى‌شوند، بايد بدانى كه ناپاكى معنويى كه با آن به سر مى‌برى سبب همه اين گرفتاريهاست و بايد به پاكسازى نفس خود از آن آلودگى، اقدام كنى.

نقش سستى و اسراف‌

امام على عليه السلام در آن حديث شريف مشخّص مى‌كند كه پاكسازى نفس و در امان ماندن از مشكلات و سختيها فقط با توبه از گناه، توسّل به دعا، ترك سستى و اسراف و پيش گرفتن راهى ميانه، كامل مى‌شود. پس نه سستى، بى نشاطى و كسالت در انجام واجبات درست است و نه زياده روى؛ برخى از گناهان از سستى و برخى ديگر از زياده روى ناشى مى‌شوند. هنگامى كه انسان در خوردن و نوشيدن و تن پرورى، زياده روى و اسراف مى‌ورزد محتاج آن مى‌شود كه جاى آنچه را كه مصرف مى‌كند پُر كند و براى خرج خود دخلى بتراشد، و اين احتياج معمولًا