سياست امام و حكومت معاويه‌

امام حسن مجتبى عليه السلام بدين سان رهبرى جناح سياسى نيرومندى را بر ضدّ معاويه به عهده گرفت. آن‌حضرت پيروانش را در هر گوشه و كنارى رهبرى مى‌كرد و صفوف آنان را نظم مى‌بخشيد و استعدادهايشان را بارور مى‌ساخت و در برابر ستيزه‌گريها و فريبهاى معاويه، از آن دفاع مى‌كرد.

همچنين در همان زمان، آن‌حضرت به نشر فرهنگ اسلامى در سر تا سر مملكت اسلامى، از طريق نامه يا گروهى از شاگردان برجسته‌اش كه خود امور مادى و معنوى آنان را بر عهده گرفته بود و آنان را به اين سوى و آن سوى مى‌فرستاد و يا از طريق خطبه‌هايى كه در ايام حج و غير آن ايراد مى‌كرد، همّت مى‌گمارد. از اين راه جريان فرهنگى اصيل امت را رهبرى ميكرد. از همين جاست كه مى‌توان پى‌برد كه چرا آن‌حضرت مدينه منوره را به عنوان وطن دائِمِ خود برگزيد، زيرا در آن شهر گروهى از انصار و نيز كسان ديگرى بودند كه امام مى‌توانست با ارشاد و راهنمايى آنان، راهى براى هدايت امّت بگشايد، چرا كه انصار و فرزندان آنان از نظر فكرى، مقتداى مسلمانان به شمار مى‌رفتند. بنابر اين هر كس كه به رهبرى انصار دست مى‌يافت مى‌توانست عملًا رهبرى امّت را به دست گيرد.

شهادت فرجامى شايسته‌

سياست خردمندانه امام حسن عليه السلام و جايگاه والاى او در ميان امّت، معاويه را واداشت تا در قدرت خويش نسبت به مخالفت با آن‌حضرت‌