نيست موجب ضعف عقلى مى‌گردد، زيرا فاقد تمركز است.

حالتهاى فرو پاشيدگى «عصبى» كه گاهى به سبب «خشم» شديد يا «شهوت» فراوان يا «حزن» عميق بر آدمى عارض مى‌شود عوامل ديگرى هستند كه اراده را تضعيف و در راه از ميان رفتن عقل تأثير مى‌نهند.

4- اگر بپذيريم كه اراده ضرورتى عقلى است به گونه‌اى كه محال است بشر بدون برگزيدن هدايت، راه به مقصد برد و بدون آن كه خواهان شناخت باشد بدان راه يابد در آن صورت زمينه تعليم با تربيت و عرفان با ايمان و علم با عمل در ارتباط خواهد بود.

بنابراين مادامى كه تربيت، همان قدرت خويشتن دارى بر اساس اراده آزاد است و مادامى كه «ايمان و عمل» دو گونه از تربيت اند پس «عقل» نيز از «تربيت» متأثّر مى‌شود، زيرا عقل تحت تأثير اراده قرار دارد.

مشكلى كه گمراهان از آن در رنج هستند عقده‌اى روانى است برخاسته از نداشتن اراده‌اى كه آنها را از رسوبات و بيمها رهايى بخشد و ايشان را به تفكّرى منطقى وادارد. نخستين چيزى كه در اين افراد بايد بدان پرداخت همين اراده سست و ناتوان آنها است تا بدين ترتيب از فشارهاى خارجى كه انديشه‌هاى خاصّى را بديشان تحميل مى‌كند رهايى پيدا كنند و تنها با نور عقلى هدايت يابند كه آنها را به راه حقّ مى‌رساند.