قرآن عقده روحى را كه ميان فرد و حقيقت حائل مى‌شود «هوا» مى‌نامد ودر حالى كه آن را محكوم مى‌كند مى‌فرمايد:

(فَإِن لَّمْ يَسْتَجِيبُوا لَكَ فَاعْلَمْ أَنَّمَا يَتَّبِعُونَ أَهْوَاءَهُمْ وَمَنْ أَضَلُّ مِمَّنِ اتَّبَعَ هَوَاهُ بِغَيْرِ هُدىً مِنَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ) [1].

«پس اگر اجابتت نكردند بدان كه از پى هواى نفس خويش مى‌روند و كيست گمراهتر از آن كس كه بى آن كه راهنمايى از خدا خواهد از پى هواى نفس خويش رود؟ زيرا خدا مردم ستمكار را هدايت نمى‌كند».

(وَمِنْهُم مَن يَسْتَمِعُ إِلَيْكَ حَتَّى‌ إِذَا خَرَجُوا مِنْ عِندِكَ قَالُوا لِلَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ مَاذَا قَالَ آنِفاً أُولئِكَ الَّذِينَ طَبَعَ اللَّهُ عَلَى‌ قُلُوبِهِمْ وَاتَّبَعُوا أَهْوَاءَهُمْ) [2].

«بعضى به تو گوش مى‌دهند تا آن گاه كه از نزد تو بيرون روند از دانشمندان مى‌پرسند: اين چه سخنانى بود كه مى‌گفت؟ خدا بر دلهايشان مهر نهاده است و از پى هواهاى خود رفته‌اند.»

در آيه نخست قرآن تنها دليل پذيرفته نشدن دعوت پيامبر صلى الله عليه و آله از سوى كفّار را آن مى‌داند كه ايشان از هواهاى خود پيروى مى‌كنند و همين عُقده «هوا» است كه تنها مانع ميان آنها و ايمان است و آنها همچون ستمگرانى بر خويشتن هستند كه‌از هدايت محروم‌اند و بدين ترتيب در مى‌يابيم كه «اراده بشر» در عملكرد او دخالت دارد، زيرا ستم، يك عمل است و عمل با خواست آزادانه در ارتباط مى‌باشد.