وَ لَأَوْضَعُوا خِلالَكُمْ يَبْغُونَكُمُ الْفِتْنَةَ وَ فِيكُمْ سَمَّاعُونَ لَهُمْ وَ اللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ‌ و تا فتنه‌انگيزى كنند و براى دشمنان به جاسوسى پردازند در ميان شما رخنه مى‌كنند و خدا به ستمكاران آگاه است.» اين واژه از «ايضاع» گرفته شده است. «اوضع الإبل فى سيره» يعنى شتر در راه رفتن شتاب كرد و «خلال» يعنى در صفوف شما.

/ 190 يعنى مى‌خواهند كه شما به گروهى از مخالفان داخلى تبديل شويد و از جنگ، سرد گرديد.

سوم: اينان دشمنان شمايند.

هر ستمگرى سرنوشتش به اين عاقبت مى‌رسد، و ما نبايد تنها به ظاهر اشخاص بنگريم بلكه بايد در تاريخ و رفتار گذشته آنها درنگ كنيم و اين كه چگونه در گذشته عمل مى‌كرده‌اند و طبعا در آينده نيز به همان ترتيب عمل خواهند كرد.

رجوع به سوابق‌

[48] قرآن گذشته سياه منافقان را براى ما بيان مى‌كند كه آنان در ايام صلح چگونه سخنان پيامبر را واژگونه مى‌كردند و چهره رسول اللَّه را بر خلاف واقع جلوه مى‌دادند.

لَقَدِ ابْتَغَوُا الْفِتْنَةَ مِنْ قَبْلُ وَ قَلَّبُوا لَكَ الْأُمُورَ پيش از اين هم فتنه‌گرى مى‌كردند و كارها را براى تو واژگونه جلوه مى‌دادند.» در تفاسير آمده است كه قلب كردن امور به معنى واژگونه جلوه دادن آن است و نيز گويند تقلب به معنى مكر و حيله است.

منافقان هم امور را واژگونه مى‌كردند و ميان مسلمانان اختلاف مى‌افكندند/ 191 حتّى با اين اعمال خود قصد قتل پيامبر را داشتند ولى بر آن دست نيافتند.

گويند كه منافقان در حق پيامبر حيله‌اى مى‌انديشيدند و چون در آن موفق نمى‌شدند آن را رها مى‌كردند و از پى حيله ديگر مى‌رفتند. از اين رو بعضى گفته‌اند